Onu dünya tanıyor

03 Temmuz 2015 Cuma 12:24

Geleneksel Türk el halıları uzun yıllardır tüm dünyada tanınmakta ve pek çok halı meraklısının ilgisini çekmekte. Türk kültürünü ve geleneklerini yansıtan bu eşsiz sanat eserleri hem folklorik hem de ekonomik değere sahip. Bu el halıları içinde belki de en meşhur olanlarıysa Hereke halılarıdır.

Tarihe damga vurdu

Halı denince Hereke akla gelir, hatta bu anlamda öylesine meşhurdur ki tarih boyunca kendisini dünyaya tanıtmayı da başarmıştır. Geleneksel Türk el halıları uzun yıllardır tüm dünyada tanınmakta ve pek çok halı meraklısının ilgisini çekmekte. Türk kültürünü ve geleneklerini yansıtan bu eşsiz sanat eserleri hem folklorik hem de ekonomik değere sahip. Bu el halıları içinde belki de en meşhur olanlarıysa Hereke halılarıdır.

1845 yılında kuruldu

Hereke Dokuma Fabrikası, Ohannes ve Bogos Dadyan kardeşler tarafından 1845 yılında kurulmuş ve Osmanlı Devleti’nin ilk özel dokuma fabrikası olarak üretime başlamıştır. Bu fabrika, Sanayi Devrimi’nin Osmanlı’daki ilk yansımalarından olup ileriki yıllarda devlet, tesisin mülkiyetini üzerine almıştır. Önceleri bez ve ipekli kumaş üretilen bu merkezde 1891 yılında 100 adet tezgâh kurulmuş ve halı üretimine geçilmiştir.

Kuşaktan kuşağa dokundu

Cumhuriyet’in ilk yıllarında duraklamaya giren Hereke halısı üretimi 1950’lerde yeniden ivme kazanmıştır. Bu arada Hereke’deki fabrika 1933’te Sümerbank’a devredilmiş, 1995’te ise TBMM Milli Saraylar Dairesi Başkanlığı’na bağlanmıştır. Şu anda bu fabrika hem müze hem de üretim tesisi olarak hizmet vermektedir. Ayrıca bazı Hereke halıları, az sayıda olmakla birlikte, Isparta ve Diyarbakır’da da üretilmektedir.

Her zaman meşhur

Bir Hereke halısı yaklaşık bir yılda dokunmaktadır ve metrekaresinde 1 milyon çift düğüm bulunmaktadır. Bazen halının tamamlanması çok daha uzun süre alabilmektedir. Sıradan bir Anadolu el halısında santimetrekarede 5 düğüm varken Hereke yün halıda 36 düğüm, Hereke ipek halıda ise 100 düğüm bulunmaktadır. Bazı halılarda düğüm sayısı 400’ü geçebilmektedir. Ününü dünyaya yayan Hereke halıları hala çok meşhur. (Refik Sıla GÜVENÇ)