Bu eserimiz kimin tarafından yapılmıştır?  Yavuz Sultan Selim’in damadı olan Rumeli Beylerbeyi ve Mısır Fatihi Çoban Mustafapaşa tarafından… çoban Mustafapaşa Mısır seferinden döndükten sonra gemilerle mısır’dan getirttiği özel taşlar ile ördürdüğü Külliye’yi Gebze’nin en hakim tepesine kondurmuş ve bu güzel eseri Gebzemize kazandırmıştır. 6 yıl sonra da İstanbul’da hastalanarak vefat ettiğinde de naşı Gebze’ye kendi yaptırdığı külliyesinin bahçesine  defnolunmuştur.

***

İki gündür Gebze çok önemli bir tarihi sempozyuma ev sahipliği etmektedir. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı’nın düzenlediği “Uluslararası Çoban Mustafa Paşa ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumu- IV’’ tüm hızı ile çeşitli oturumlarla şu anda gerçekleşmektedir. Sempozyumun ikinci günü olan  bugün yani 25 Mart 2017 cumartesi günü  5 ayrı salonda 20 oturum ile devam etmektedir.

Bugünkü Oturumda, Prof. Dr. Hasan Hüseyin Adalıoğlu(Eskişehir Osmangazi Salonu) ise ‘’Çoban Mustafa Paşa’nın Kurduğu Menzilhanelerdeki Tarikatlar: Gülşenîlik ve Mevlevîlik’’ konulu bir bildiri sunmuş. Prof. Dr. Adalıoğlu, burada  Hemşerimiz Çoban Mustafapaşa hakkında verdiği bilgilerde,  ‘’Çoban Mustafa Paşa, I. Selim (1512-1520) ve I. Süleyman (1520-1566) zamanlarında önemli devlet görevlerinde bulunmuştur. Aslen Bosnalı veya Arnavut kökenli olduğu ileri sürülmektedir. Lakaplarında birinin Boşnak olması nedeniyle Boşnak asıllı olma ihtimali daha kuvvetlidir. Mustafa Paşa Yeniçeri ocağında devşirme olarak alınmış sonra sarayda yetişerek Kapıcıbaşı, Beylerbeyi, Rumeli Beylerbeyliği ve Pir Mehmed Paşa’nın isteği üzerine I. Selim tarafından vezirliğe tayin edilmiştir’’ bilgisini verdi. Devlet adamlığı sırasında maddi yönden güçlenen Çoban Mustafa Paşa’nın hayırsever biri olarak birçok vakıf kurduğu ve hayır eseri yaptırdığını aktaran Prof. Dr. Adalıoğlu, ‘’Bunlar arasında Gebze ve Eskişehir’de yaptırdığı büyük boyutlu menzil külliyeleri ön plana çıkmaktadır. Bu menzilhaneler içinde yer alan dergâhları Gülşenîlik ve Mevlevîliğe terk etmiştir’’ derken,

ÇOBAN MUSTAFA PAŞA’NIN KÜLTÜREL VE MANEVÎ FAALİYETLERİ

Selçuk Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Recep Dikici de , günün ilk oturumunda ‘’Çoban Mustafa Paşa’nın Mısır Beylerbeyliği, Kültürel ve Manevî Faaliyetleri ile İzmitli Seyyidî Efendi’nin Manzûme-i Ahlâk’ındaki Mesajları’’ konulu sunumunu gerçekleştirdi. Prof. Dr. Dikici, ‘’Osmanlı döneminin büyük devlet adamlarından biri de, Çoban Mustafa Paşa’dır. Bosnalı genç bir çoban iken Yeniçeri Ocağı’na devşirme olarak alınmış, Yavuz Sultan Selim’in 1514 yılında Mısır seferine katılmış ve sultanın kızı ile evlenip damadı olmuştur. Çoban Mustafa Paşa, sarayda yetişerek sırasıyla Kapıcıbaşı, Beylerbeyi ve Rumeli Beylerbeyliği görevlerinde bulunmuştur. Daha sonra sadrazam Pir Mehmed Paşa’nın isteği üzerine I. Selim tarafından ilk defa vezirliğe tayin edilmiştir. Sultan I. Süleyman döneminin ilk yıllarında vezirliğe devam etmiş, 1521 yılında Belgrad seferine, 1522 yılında ordu komutanı olarak Rodos seferine katılmıştır. Aynı yıl içinde Mısır valiliğine atanan Mustafa Paşa, kısa süreli valilik döneminden sonra İstanbul’a gelmiş ve ikinci kez vezirlik görevine atanmıştır. Bu görevi sürdürürken 1529 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Kabri kendi adına inşa ettirdiği en büyük vakıf eseri olan Gebze’deki külliyenin içindedir’’ bilgisini verdi.. Bildiride Çoban Mustafa Paşa’nın Mısır Beylerbeyliğini ve hizmetlerini Arapça ve Osmanlıca kaynaklardan yararlanarak ele alındıktan sonra, kültür ve maneviyata katkıları da aktarıldı.

***

KÜLLİYE’NİN DEMİRBAŞLARI GERİ GETİRİLMELİ!

Bugün Güzel Gebzemizin tam ortasında taçlandırılmış ve görkemli bir şekilde yer alan Çoban Mustafapaşa Camii ve Külliyesi hepimizin gururlandığı önemli bir tarihi hazinemizdir…

Ancak dipnot olarak şunu da belirtmeliyim ki, yıllar içinde çeşitli restorasyonlar sebebiyle tarihi eserimizin içinde yer alan Külliye’ye ait çeşitli özel eşyaları demirbaş malzemelerinin Külliye içinde olmadığı ve İstanbul’a götürüldüğü belirtilmektedir…

Biz Gebze’ye ait bu demirbaş ve eşyaların Gebze’ye getirilmesini öneriyoruz. Bu anlamda Gebze Belediyesi’ne ve yerel idare amiri konumundaki Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne büyük görev düşmektedir.

SAYGILARIMLA!