Dünya markası Türk Fındığı Belgesel çekimlerimize Fındığın başkenti Giresun'da başladık. Türkiye'nin milli tarım ürünlerinden olan ve dünya fındığının Yüzde 68’inin üretildiği Türkiye fındık ihracatından 3 milyar dolara yakın yıllık gelir elde ediyor. Türk fındığı üzerinde büyük oyunlar oynamıyor fındık üreticisi zorlanıyor başta. Gürcistan. Çin, İtalya, İspanya ve Amerika Türk fındığını bitirmek için modern usullerle fındık bahçeleri dikiyor Türkiye'nin fındığına darbe vurmaya hazırlanıyor.

Giresun'da dünyaya gelen ve fındık parası ile okuyup yetişen bir gazeteci ve belgeselci olarak Fındığa karşı vefa borcumu ödemek üzere harekete geçip Dünya Markası Türk Fındığı adı ile araştırma yapıp www.seyyahyapim.com olarak belgesel çekimlerime Giresun kalite fındık olarak Ün yapan Giresun'da, Soğukpınar Belediye Başkanı Özcan Özdemir ile Vali Harun Sarıfakıoğulları’nı ziyaret ederek başladım. Ardından 81 yıl önce kurulan Türkiye ve dünyada konusunda tek enstitü olan Tarım bakanlığına bağlı Fındık araştırma enstitüsünde çalışmaları yerinde görüp, Enstitü Müdürü Aysun Akar hanımdan bilgiler alarak, ardından Giresun Fındık borsasını ziyaret ederek yetkililerden bilgiler aldım.

Kısa adı Dokap olan ve Doğu Karadeniz bölgesinin kalkınması için çalışma yapan Doğu Karadeniz kalkınma idaresi başkanlığını ziyaret ederek Fındık'la ilgili bilgiler aldım Giresun'dan orduya geçerek çalışmalarıma orduda devam ettim.

2004 yılında Giresun'da toplanan 3. Fındık şurasına verdiğim bildirim başta olmak üzere TÜBİTAK'ın yaptığı çalışmalarında dikkate alarak hazırlayacağım. Dünya Markası Türk Fındığı Belgeselini Avrasya gazeteciler derneği kültür ve sosyal sorumluluk projesi www.agrt.net olarak ulusal ve bölgesel TV kanallarına yayınlanmak üzere dağıtarak. Fındığa karşı vefa borcumu ödemeye çalışacağım.

DÜNYA MARKASI FINDIĞIMIZ

Türkiye, gerçekten dünyanın merkezi noktasında 3 tarafı denizlerle çevrili, bir çok marka değere taşıyan tarım ürünümüz bulunmakta. Bunların başında fındık gelmekte. Dünya fındık üretiminin Yüzde 75’ini elinde bulunduran Türkiye, maalesef fındığı iyi değerlendirememekte, hak ettiği katma değeri bir türlü almamakta.

  Türkiye’de fındıktan geçimini temin eden Milyonlarca insanımız sadece fındığın yükünü çekmekte, buna karşılık hiç fındık üretmeyen başta Almanya olmak üzere bir çok ülke fındıktan Milyarlarca dolar kazanmakta. Türkiye’de fındık sanayinin elinde bulunduran sanayicilerimizde Fındığı, sadece kavurmakta paketleyip, yiyecek çerez olarak satmaktadır. Aslında fındık, çok geniş katma değere sahip, ilaç sanayi, kimya sanayi gibi daha bir çok sanayi kolunda işlenerek mamül madde olarak kullanılabilme imkanına sahipken, ne yazık ki yapılamıyor. Bu konuda çalışma yapacak kuruluşlarımız TÜBİTAK başta olmak üzere maalesef ciddi çalışmalar yapmaktadır.

FINDIĞIN ÜRETİMİ BİZDE, BORSASI ALMANLARDA

Türkiye, fındıkta dünya üretiminin yüzde 75'ine sahip olmasına rağmen fındık fiyat politikaları, üretici olmayan Almanya'daki Dünya Fındık Borsası'nda belirleniyor. Özellikle Karadeniz Bölgesi'nin geçim kaynağı olan fındık, dünya piyasasında da önemli bir yer teşkil ediyor. Dünya genelindeki fındık üretiminin yaklaşık yüzde 75'ini Türkiye sağlarken, fiyat politikalarını belirleyen Dünya Fındık Borsası ise Almanya'da bulunuyor.

 Türk üreticinin ürettiği fındığın fiyatı Almanya'daki Hamburg Fındık Borsası'nda belirlenirken, yerli üreticiler de burada tespit edilen fiyatlardan fındığını satmak durumunda kalıyor. Dünya fındık üretiminin yaklaşık yüzde 75'ini Türkiye'nin sağladığına dikkati çeken Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Bayraktar, “Yine dünya fındık ticaretinin yüzde 74'ünü de Türkiye yapıyor. Bu kadar önemli bir üründe fiyat belirlemesini ise Almanya yapıyor. Almanya'daki alıcılar, Türkiye'de fındık alıcılarına avans vererek alım yapıyor. Bu şekilde de fiyatları onlar beliyor. Biz üretiyoruz ama fiyatını Almanya belirliyor” şeklinde konuştu.

FINDIĞIN TÜRKİYE’DEKİ ÜRETİM SEYRİ

Fındık, Rize’den İzmit’e, Türkiye’de çok ailenin geçim kaynağıdır. Fındık Türkiye’nin dünya pazarında hâkimiyeti elinde bulundurduğu tek üründür. Fındık bir zamanlar sadece Giresun, Ordu ve Trabzon’da yetiştirilirdi. 1960-1965 döneminde 3 ilin üretimdeki payı yüzde 87 idi. 1975-1980 döneminde yüzde 70’e düştü. Şimdi toplam üretimde bu 3 ilin payı sadece yüzde 50 oranında.

Rize’den İzmit’e fındık yetiştiren il sayısı 3’ten 39’a, fındık ekim alanı 220 bin hektardan 700 bin hektara, yıllık fındık üretimi 80-90 bin tondan 700-750 bin tona yükseldi.

Şimdilerde düz ve sulak yerlerde bile fındık yetiştiriliyor. Karadeniz yamaçlarında dönümde verim 80-100 kg iken, Batı’da düz ve sulak arazilerde verim 150-200 kg. Yaklaşık 400 bin aile geçimini fındık satarak sağlıyor.

Fındık dikim alanlarının genişlemesi, sulak alanlarda fındık yetiştirilmesi sonucu fındık üretimi hızla arttı. 

700-750 bin ton kabuklu fındık üretim kapasitesi oluştu. İki kilo kabuklu fındıktan bir kilo iç fındık çıkıyor. Yılda 600-650 bin ton kabuklu, 300-325 bin ton iç fındık üretimi gerçekleşiyor. İç tüketim 50 bin ton dolayında. Her yıl en az 250 bin -300 bin ton iç fındık ihraç ediyoruz. Fındık ihracatından 1.7 milyar dolar gelir elde ediyoruz.

Fındığın en büyük alıcısı, yurtdışındaki 8-10 yabancı firma. İçeride alivre alım yapanlar onların ortak olduğu şirketler veya onların büyüklü küçüklü 800 dolayındaki tüccarı.