GÜNDEM Haberleri Tümü

Belgesel tadında Horasan'dan Türkistan'a kültür Yolculuğu

İsmail Kahraman

   Tarihi mekanlarda tarih Konferansları, insanı ihtişamlı geçmişe götürüyor. Kültür tarihimizde çok önemli yeri olan önemli ismin kesiştiği, Milli Şairimiz Mehmet Akif Ersoy’un eğitim gördüğü ve ders verdiği olan Halkalı Ziraat ve Baytar mektebi, Cumhuriyet döneminde çok önemli bilim adamları yetiştirme ve Profesör Sabahattin Zaim adına vakıf üniversitesi olarak faaliyet gösteren okulda öğrenci kulüplerinin davetlisi olarak bulunup konferans verdim.

   Bugüne kadar bu okulu gezmemek büyük bir eksiklikti. Okulun bulunduğu mekan, İstanbul Havalimanına çok yakın olmasına rağmen ilk kez buraya gitmenin huzur ve mutluluğunu buldum. Tarihi okul binasını gezerken insan ihtişamlı geçmişe yolculuğa çıkıyor ve duygulu anlar yaşıyor. Mimarisiyle ve bugüne kadar muhafaza edilmesiyle gerçekten gezip görülmeye değer bir mekan.

   İstiklal Marşı şairimiz Mehmet Akif Ersoy'un eğitim gördüğü ve hem de öğretmenlik yaptığı İstanbul Halkalı’daki tarihi ziraat ve Baytar mektebi binasında faaliyet gösteren İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi öğrencileri tarafından kurulan tarih ve İslam araştırmaları kulübünün daveti ile Horasan'dan Türkistan'a konulu belgesel gösterimi ve konferansında konuştum.

Mehmet Akif'in eğitim gördüğü dönemde yatakhane olarak kullanılan binada düzenlenen etkinlik de duygulu anlar yaşadım. Sakarya Meydan muharebesi tarihi fotoğraflar sergisi açarak, Tarihi binanın Belgesel çekimini de yaptım.

İstanbul belediyesi müze müdürü Salih Doğan beyin Özbekistan'da çektiği fotoğraflar sergisi büyük ilgi gördü.  Milli şairimiz Mehmet Akif Ersoy'un hem eğitim ve hem de ders verdiği tarihi Halkalı Baytar ve ziraat mektebi Abdülhamit Han tarafından yapılmıştı.

Ayrıca her gün Devri Alem Belgesel TV programlarımızın da yayınlandığı TGRT Belgesel TV’yi ziyaret ederek Genel Müdür Sayın Sait Eken tarih programcısı İsmail Yağcı ile Halil Delice ve TGRT FM radyo müdürü ile Hasbihal ettik

HALKALI ZİRAAT VE BAYTAR MEKTEBİ TARİHÇESİ

Osmanlı Devleti döneminde zirai eğitim konusunda ilk teşebbüs  1848 yılında Yeşilköy’ de Mekteb-i Ziraat-i Şahane’nin kuruluşu ile gerçekleşmiştir. Ancak bu mektep çeşitli sebeplerle ikinci eğitim yılında kapatılmıştır.

1867 yılında yayınlanan bir kararname ile vilayet merkezlerinde birer ziraat mektebi ve numune çiftliği kurulması öngörülmüştür. Fakat 1884 yılına kadar bu konuda herhangi bir ilerleme kaydedilmiştir. 1884 yılında yayınlanan bir nizamname ile Ziraat Mektebi kuruluş çalışmaları başlatılmıştır. Bu yıllarda Ticaret Nezareti bünyesinde Ziraat Müdür-i Umumiyesi kurulur. Bu Müdürlüğün başına, Fransa’nın Grinyon Ziraat Yüksek Okulu’ndan mezun olmuş Agop Amaysan Efendi getirilir.

Okul tesisi için, Mısırlı Hurşid Paşa’nın eşi Rukiye hanıma ait 5984 dönümlük Halkalı’daki arazi 2000 altına satın alınır. Okul yapımı için Ticaret Nezaretinde bir hazırlık komisyonu kurularak inşaata başlanır. Bu arada zirai öğrenim görmek üzere Fransa’ya 8 öğrenci gönderilir. İnşaatın birinci bölümü bitince tahsisat da biter. İnşaat iki yıl bu şekilde bekler. Daha sonra Zihni Paşa’nın Ticaret Nazırlığı döneminde Ziraat Müdür-i Umumisi Nuri Bey, Fenn-i Baytari Müşaviri Mehmed Ali Bey ve Ziraat Müfettişi Agadon Efendi’den oluşan komisyon kurularak inşaat tamamlanır.

Halkalı Ziraat Mektebinde ilk öğrenciler Mülkiye baytarı talebeleridir. 1889 yılında alınan ilk 25 öğrenci derslere Ahırkapı’da bulunan Tıbbiye-i Mülkiye Mektebi’nde, bu okulun talebeleri ile birlikte devam ederler. Bunlardan 19’u, 1891 yılında inşaatı henüz tamamlanmamış olan Halkalı’da ki okula nakledilir.

Okulun resmi açılışı 13 Ekim 1892 Perşembe günü Ziraat Bankası Müdür-i Umumisi Celal Bey tarafından yapılır. Açılış merasiminde bir yıl önce sınıflarını birincilikle geçen Mehmed Akif ve Agadon Efendi’ye hediyeleri verilir.

Bu dönemde okulun adı Halkalı Ziraat ve Baytar Mekteb-i Alisi’dir. Mehmed Ali Bey okula ilk Müdür olarak tayin edilir. İstirati Efendi İkinci Müdürlük, Zagaryan Efendi de Çiftlik Müdürlüğü görevine getirilir. Ayrıca beş şubeden bir Ziraat Teknik Kurulu oluşturulur. Bu kurulun riyasetine Aran Efendi getirilir. Şube başkanlıklarına Agadon Efendi, Mashar Bey, Vahan Bey ve ek görev olarak Mehmed Ali Bey getirilirler.

1893 yılında okul ilk mezunlarını verir. Bunlar hazırlık sınıflarına Tıbbiye-i Mülkiye mektebinde başlamış ve 1891 yılında Halkalı’ya nakledilmiş talebelerdir. Bunların ikinci bölümü 1894 yılında mezun olurlar. Okul binası ziraat ve baytar talebeleri için yetersiz kalınca 1894 yılında Baytar Mektebi Cindi Meydanında kiralanan bir binaya nakledilir. Bu okulun müdürlüğüne Mehmed Ali Bey tayin edilir. Ziraat Mektebi müdürlüğüne de Mashar Bey getirilir.

I. Dünya Savaşı’nın başladığı 1914 yılında diğer okullarda da olduğu gibi Halkalı Ziraat Mektebi’nde de derslere ara verilir. Öğretmen ve öğrencilerin büyük çoğunluğu cephelere koşarlar ve gazi olurlar, şehitlik mertebesine ulaşırlar. 1916 yılında savaş içerisinde zirai üretim, tohum muayenesi ve dağıtım gibi konularda duyulan ihtiyaç üzerine okul yeniden açılır. 1922 yılında Okul Müdürlüğü Rektörlük ünvanı alır. İlk Rektör olan Ali Rıza Erten’i (1922-1924) Muhlis Erkmen (1924-1927) ve Süreyya Genca (1927-1928) takip eder.

Son Rektör Faik Bey’in döneminde çıkartılan Islah-ı Tedrisat Kanunu’nun gereğince okul 1928 yılında kapatılır. 1930 yılında Halkalı Ziraat Mektebi adı ile 3 yıl süreli orta dereceli meslek okulu olarak yeniden öğretime açılır. 1980 yılında öğretim süresi 4 yıla çıkartılır. Milli Eğitim Bakanlığı’nın onayı ile 2001-2002 Öğrenim yılından itibaren peyzaj ağırlıklı öğretim yapması uygun görülür ve okul Zirai Üretim İşletmesi ve Peyzaj Meslek Lisesi adını alır.

04.07.2005 tarih ve 2005/9139 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile okul kapatılıp yerine Halkalı Zirai Üretim İşletmesi Tarımsal Yayım ve Hizmet İçi Eğitim Merkezi Müdürlüğü kurulur.

 

 

Yorum Gönder
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir. Teşekkür Ederiz.
Yorumunuz onaylanmıştır, teşekkür ederiz.
Ad Soyad
Yorumunuz