Dünya ekonomisinin 5 büyük sorunu

02 Aralık 2010, 18:50

Dünya ekonomisini çok zor bir dönemde geçiyor. Şimdilik her şey yolundaymış, küresel finans krizi atlatılmış gibi gözüküyor. Ancak, her an bu balonun patlatacak sorunlar var. Hepsi bir biriyle bir şekilde ilişkili… Bir sorun bir başkasını tetikleyebilir. Elimden geldiğince kısa ve öz bir şekilde anlatmaya çalıştım.

1. ENFLASYON: ABD Merkez Bankası (FED) inanılmaz bir hızda para basıyor. Ekonomiyi toparlamak için ikinci kez Hazine bonosu alarak piyasaya para pompalayacak. ABD'nin harcamalarını vergi gelirlerinin 1-2 trilyon dolar daha üzerine çıkarması halinde enflasyonun canlanması kaçınılmaz. Avrupa'da kurtarma paketleriyle piyasaya müthiş para girdi. Bu da enflasyona neden olabilir.
Ayrıca Çin de üretim maliyetlerinin artması nedeniyle ihraç ürünlerinin fiyatlarını artırmaya başladı. Çin'in sürekli artan fiyattan emtia ithal etmesi, ülkede yaşam standartlarının artması, işçilik maliyetlerinin eskisi gibi olmaması gibi nedenlerle zaten çok düşük kar marjlarıyla üretilen ürünlerin fiyatları yükselmeye başladı. Bilgisayardan tekstile kadar her ihraç ürünün fiyatında artış var. Sanayileşmiş ülkelerde fiyatların yükselmesi, faizlerde artış, ödenmeyen borçlar ve yeni bir kabus senaryosu anlamına geliyor.

2. TİCARET SAVAŞI: İthal ürünlere karşı gümrük duvarlarını yükselterek, kendi üreticilerini korumayı amaçlayan ticarette korumacılık önemli ölçüde taraftar topluyor. ABD, Çin ya da Avrupa'dan büyük bir ekonomik gücün korumacı politikaları tercih etmesi halinde olası bir ticaret savaşı küresel ekonominin felaket senaryoları arasında yer alıyor. İşsizlik oranı yüksek ülkelerde politikacılar, “istihdam sıkıntılarımızı gidermek için, ülkemizde üretim yapmalıyız, başka ülkelerde düşük fiyatla üretilen mallar istihdam yaratmaz” diyerek taraftar topluyor. Ancak korumacı politikalar da enflasyona neden oluyor, üretkenliği baltalıyor, iş dünyasının rekabet edebilirliğini azaltıyor.

3. EURO'DA KRİZ: Euro bölgesinde çok ciddi sorunlar var. İki haftadır İrlanda balonu patladı. Yardım için ikna edilmeye çalışılıyor. Yunanistan'ın ardından İrlanda… Sırada Portekiz ve İspanya var deniliyor. İtalya'da da kriz olabilir çünkü bu ülkede kamu borcunun milli gelire oranı yüzde 116 ile Avrupa'nın en yükseği. Bir zamanların başarılı ekonomisi İrlanda'nın 2014 yılına kadar 15 milyar Euro tasarruf yaparak, açığın milli gelire oranını yüzde 3'ün altına düşürmesi gerekiyor. Bu oran halen yüzde 12 seviyesinde… Yunanistan da toparlanabilmiş değil. Borçları çok yüksek, faiz oranları artıyor. Ödeyecek durumda değiller. Yeni bir kemer sıkma paketi açıklandı. Airbus'larına kadar her şeyi satıyorlar. Aşırı borçlu Avrupa ülkelerinde IMF'nin kemer sıkma politikalarının işe yaramadığı sorunun ülke ekonomileri değil Euro'nun kendisi olduğu savunuluyor.

4. BORÇ: Borçlar sadece Avrupa'nın değil, dünya ekonomisinin en büyüğü ABD'nin sorunu… Amerikan hükümetinin şu anda 65 trilyon dolar iç borç yükümlülüğü var. Bu yükümlüleri yerine getirmek için çok maharetli borç yönetimine ihtiyaç var. Ancak çoğu uzman hiç iyimser değil. Bu borçları ödemek için Amerikan hükümetinin ya para basması ya da vergileri artırıp kamu harcamalarını kısması gerekiyor. Bunların ikisi de tehlikeli… Bir çözüm de sosyal güvenlik ve sağlık harcamalarını kısmak. Ancak bu da kesinlikle Obama'ya seçim kaybettirir. Bu nedenle bu borçlar hem Avrupa hem de ABD'de çok can yakacak.

5. GECİKEN CANLANMA: Dünya ekonomisi şu anda durgunluk yaşıyor ve lokomotif ülkeler bir türlü canlı bir büyüme sağlayamadı. Şu bir gerçek: Dünya ekonomisinin lokomotifi hala ABD… Gerçi Çin ve diğer büyük gelişmekte olanlar şimdilik küresel ekonomiyi çekiyor. Çin, Hindistan ve Brezilya ve gelişmişlere oranla çok daha iyi işleyen piyasa mekanizmaları var. Ancak, küresel canlanmanın sağlanması için Amerikan ekonomisinin hızlı adımla yürüyüşe geçmesi gerek.

Ancak ABD'de bankaların zarar yazmasına izin verilmiyor ve hükümet piyasa mekanizmasının çalışması için bankalara milyarlarca dolar nakit enjekte etti. Yine de bir türlü içinden çıkılamayan durgunluk söz konusu. Ayrıca, bir başka lokomotif Euro bölgesinde de sorunlar çok ciddi ve canlanma gecikecek. Bir türlü gelmeyen küresel canlanma dünya ekonomisinin bir başka sorunu.