SPOR Haberleri Tümü

İsmail Kahraman - Ukrayna’nın Odesa Kentinde Belgesel Çekimi Yapıyoruz

 Ukrayna’nın Odesa Kentinde Belgesel Çekimi Yapıyoruz

Osmanlı’nın izinde Batı Karadeniz ülkelerinden Ukrayna’nın ikinci önemli kenti Odesa da belgesel çekimleri yapıyoruz.
Altınordu, Kırım Hanlığı ve Osmanlı dönemine canlı şahitlik yapan Odesa’nın tarihi caddeleri İstanbul park ve bir çok önemli olaya ev sahipliği yapmış Karadeniz’in karşı tarafında bir kent.
Ukrayna Hakkında Genel Bilgi
30 yıl Osmanlı yönetiminde kalan Ukrayna ile ilgili diyanet Ansiklopedisi’nde yer alan bilgiyi sizlerle paylaşıyorum;
 
Ukrayna, Kuzeydoğu ve doğuda Rusya Federasyonu, güneybatıda Moldova ve Romanya, batıda Macaristan, Slovakya ve Polonya, kuzeyde Belarus’la (Beyaz Rusya) komşu olan, güneyde Karadeniz ve Azak denizi üzerinde 3783 kilometrelik bir kıyı şeridine sahip bulunan Ukrayna kapladığı alan bakımından Rusya’dan sonra Avrupa’nın ikinci büyük ülkesidir. Yüzölçümü 603.628 km2, nüfusu 46 milyondur (2010 tah.). Başşehri Kiev (2010 tahminlerine göre 2.698.000), nüfusu 1 milyonu aşan diğer şehirleri Harkov (1.630.000), Dinipropetrovsk (1.190.000), Odessa (1.127.000) ve Donetsk’tir (1.121.000).

I. FİZİKÎ ve BEŞERÎ COĞRAFYA

Topraklarının % 95 gibi önemli bir kesimi düzlüklerden oluşan Ukrayna’nın büyük bölümünü Doğu Avrupa düzlükleri kaplar. Kuzeydoğusunda Orta Rusya platosunun bir uzantısı yer alır. Yay biçiminde uzanan Karpat sıradağları ülkenin batısına sokulur. Karpatlar dışında en önemli dağlık kesimi Kırım’ın güneyindeki dağlık yöredir. Kuzeybatısında Beyaz Rusya sınırında Pripet ırmağı çevresinde geniş Pripet bataklıklarının yayıldığı ülkenin büyük bölümünde çok sert olmayan kara iklimi hüküm sürer. Güney ve güneybatı kesimlerinde bozkır, Kırım yarımadasının güneyinde ise Akdeniz iklimi görülür. Sıcaklık ortalamaları ocak ayında kuzeyde -8 °C, güneyde 4 °C arasında, temmuzda kuzeyde 18 °C, güneyde 24 °C arasında oynar. Bu iklim şartlarına uygun biçimde ülkenin kuzey ve kuzeybatısında ılıman bölgelerin yaprak döken ormanları, güney ve güneybatısında bozkırlar vardır. Orman-bozkır bölgesinde yayılış gösteren verimli kara topraklar (çernezyomlar) ülkenin başlıca toprak örtüsünü teşkil eder. Ukrayna akarsu potansiyeli bakımından zengin bir ülkedir. En önemli akarsuyu Karadeniz’e dökülen, üzerinde hidroelektrik santraller ve göletler bulunan Dinyeper nehridir. Tuna’nın kollarından Tisa ve Prut ırmakları ile Pripet (Dinyeper’in kolu), Dinyester ve Yujni Bug (Güney Bug) ırmakları Karadeniz havzasına aittir. Batı Ukrayna, Baltık ve Karadeniz havzalarına su gönderen hat üzerindedir. Bu bölgeden doğan Buğ ırmağı (Vistül’ün kolu) Baltık denizine, Donets ırmağı (Rusya’daki Don nehrinin kolu) Azak denizine dökülür.

24 Ağustos 1991’de bağımsızlığını kazanmasından sonra Ukrayna’nın nüfusu sürekli azalma ve yaşlanma eğilimi göstermektedir. 1989 sayımında 51.452.000 olan ülke nüfusu 2001 sayımında 48.457.000’e, 2010 yılı tahmini nüfusu ise 46 milyona inmiştir. Nüfus yoğunluğu kilometrekareye yetmiş altı kişidir. Nüfusun büyük bölümü doğudaki Donets kömür havzasıyla (Donbas) Dinyester yayında ve zengin bir tarım bölgesi olan orman bozkır kuşağında toplanmıştır. Nüfusun % 68’i şehirlerde, % 32’si kırsal kesimde yaşar. Slav etnik grubuna mensup bulunan ve Küçük Ruslar olarak da bilinen Ukraynalılar’ın ülke nüfusuna oranı 1989’da % 72,2 iken 2001 de % 77,8’e yükselmiş, aynı dönemde ülkedeki Rus nüfus oranı 22,1’den 17,3’e gerilemiştir. Öteki azınlık toplulukları arasında Beyaz Ruslar, Moldovalılar, Bulgarlar, Polonyalılar ve Kırım Tatarları yer alır. Resmî dil Ukraynaca’dır. Nüfusun yaklaşık % 72’si Ortodoks hıristiyan, % 15,8’i Katolik hıristiyan, % 2,4’ü Protestan’dır. Geriye kalan kısımda müslüman azınlığı oluşturan Kırım Tatarları, Dinyeper nehrinin batısında yaşayan Roman Katolikler ve Rus Ortodoks Ukraynalılar bulunur.

Ukrayna ekonomisinde tarım ve sanayi en önemli sektörleri teşkil eder. Ülke topraklarının yaklaşık % 55’i ekilebilir arazi niteliğindedir. Ukrayna’nın büyük bölümü tahıl tarımına elverişli, çernezyom adı verilen kara topraklarla kaplıdır. Sovyetler Birliği döneminde burası ülkenin “ekmek sepeti” diye nitelendirilmekteydi. Tarımda makine kullanımı yaygındır. Başlıca tarım ürünlerini buğday, mısır, şeker pancarı, ay çiçeği, patates ve sebzeler oluşturur. Ülke çapında yaklaşık 8000 kolektif çiftlikle (kolhoz) 1700 civarında devlet çiftliği (solhoz) vardır. Tarımın yanında hayvancılık da (sığır ve domuz) önemli paya sahiptir. Ukrayna’da en zengin yer altı kaynakları kömür (Donets havzası), demir (Kriyov-Rog), manganez (Nikopol), petrol ve doğal gazdır. Ancak petrol ve doğal gaz ihtiyacının önemli kısmı Rusya’dan ithal edilir. Ülkede ayrıca kaya tuzu, cıva, grafit, titanyum, boksit ve fosforit yatakları vardır. Demir ve maden kömürü bakımından zengin olduğundan demir çelik sanayii, ayrıca kimya ve gıda sanayii gelişmiştir. Elektrik üretiminde termik ve nükleer santrallerin payı fazladır. Ağır sanayi tesisleri Donets ve Dinyeper vadisinde toplanmıştır. Ülkede metalurji araçları, dizel lokomotifler, televizyon ve traktör üreten fabrikalar vardır. Suni gübre, sülfirik asit ve şeker fabrikaları ekonomide önemli yer tutar. Ukrayna’da ekonomik zenginlik olarak turizm gelişme göstermektedir. Elverişli iklim şartları sebebiyle Kırım’ın güney sahillerine Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği döneminde turistik tesisler inşa edilerek (özellikle Yalta ve Kefe kıyıları) burası Sovyet ileri gelenlerinin turistik kıyısı halini almıştı, bu durum günümüzde de devam etmektedir.

BİBLİYOGRAFYA 

Faik Sabri Duran, Büyük Devletler Komşu Hükümetler, İstanbul 1938, s. 373; Besim Darkot, Avrupa Coğrafyası, İstanbul 1969, s. 104; İbrahim Güner – Mustafa Ertürk, Kıtalar ve Ülkeler Coğrafyası, Ankara 2005, s. 134-136; H. J. de Blij – P. O. Muller, Geography: Realms, Regions and Concepts, New York 2006, s. 96-97; Ramazan Özey, Avrupa Coğrafyası, İstanbul 2009, s. 130-131; http://www.temha.net/cografya/siyasi/devletler/ukrayna.htm 2010;https://www.cia.gov/…/publi…/the-world-factbook/geos/up.html 2010;http://en.wikipedia.org/wiki/Ukraine 2010; http://ukrcensus.gov.ua/2010.
Bu bölüm ilk olarak 2012 senesinde İstanbul'da basılan TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 42. cildinde, 72-73 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.

Yorum Gönder
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir. Teşekkür Ederiz.
Yorumunuz onaylanmıştır, teşekkür ederiz.
Ad Soyad
Yorumunuz