DEPREM FELAKETİNDE CAN KAYBI 49.589 OLDU

İsmail Kahraman

belgeselciismail@gmail.com

20 Mart 2023, 16:23

Gebze gazetesi www.gebzegazetesi.com ve www.gazetegevze.com.tr ile www.gebzegazete.com da belgeselcinin not defteri köşesinde 20 Mart 2023 tarihinde yayınlanan makalelerimiz

https://www.gazetegebze.com.tr/…/deprem-felaketinde-can-kay…

Gün geçtikçe depremin meydana getirdiği hasar gün yüzüne çıkıyor. 19 Mart 2023 tarihi itibari ile depremin vurduğu illerimizde toplam can kaybı 19 Mart 2023 tarihi itibari ile 49 bin 589 olarak açıklandı , konuyla ilgili medyada yer alan haberleri okurken bir kez daha üzülüyoruz.
Her şey geri geri gelir ama giden canlar geri gelmez gerçekten deprem bizi can evimizden vurdu canlarımız gitti insanlarımız enkaz altında kaldı bu canlar hiç gelmeyecek Allah cc rahmet eylesin makamları cennet olsun. Depremin olduğu 6 Şubat 2023 sabah saatlerinden 7.7 şiddetindeki depremin olduğu 04 .17 saatinden hemen sonra saat 05.30 da deprem olduğunu öğrendiğimde televizyonlardan verilen deprem haberlerini yakından takip etmeye başladım. Aklıma 17 Ağustos 1999 Marmara depreminin merkezi Kocaeli Gebze’de deprem günü yaşadıklarım geldi depremde yaşadığım anı hiç unutmuyorum www.gebzegazetesi.com da belgeselcinin not defteri köşesinde yayınlanan makalemiz.
http://www.gebzegazetesi.com/m/?id=38404
6 Şubat Kahramanmaraş’lı deprem daha da korkunçtu televizyonlar eldeki bilgileri paylaşırken daha önce kültür bakan yardımcısı da olan Hatay’lı siyasetçi Hüseyin Yayman’ın bazı tv kanallarına bağlanıp adeta çaresizliğin feryadı olan konuşmalarını dinlerken Kahramanmaraş ve Hatay’da yaşanan deprem felaketinin büyüklüğünü tahmin etmeye çalışıyordum dünya medyası Türkiye’deki depremi son dakika olarak veriyordu.
https://www.bbc.com/turkce/articles/c51kdv8d15jo.amp
Depremin olduğu 6 Şubat öğleden sonra tv ekranlarından Kahramanmaraş merkezli 7.6 şidetinde ikinci deprem haberini okuduğumda tam anlamı İle şok oldum gerçekten ülkemiz ve insanlarımız çok büyük bir felaket yaşıyordu. Deprem felaketine kar ve soğukta eklenince tam anlamı İle çaresizlik hakim oldu deprem haberini duyduğum ilk saatden itibaren deprem hep gündemimde oldu depremden sonra Hatay bölgesine gidip İlim kültür tarih araştırmaları merkezi www.iktav.com olarak belgesel çekip kamuoyu İle paylaştık.
https://www.youtube.com/watch?v=p44YDj-cKF4
DEPREM VAKIF ESERLERİMİZİ YIKTI
Deprem Tarihi miras ve kültür eserlerimizi de yıktı
Deprem felaketinin yıktığı vakıf medeniyetimiz ve tarihi eserlerimiz ile ilgili milliyet gazetesinin 19 Mart 2023 tarihinde yayınlanan haberini sizlerle bugünkü makalemde paylaşmak istiyorum.
Anadolu medeniyetlerinin beşiği olan Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep gibi birçok ilin tarihi camilerinde, surlarında, kale ve kiliselerindeki yıkımın boyutunu ortaya koydu.
Tarihi miras ağır yaralı
Kahramanmaraş merkezinde gerçekleşen ve 10 ilde büyük yıkıma yol açan deprem tarihi mirasa da zarar verdi. Hatay Antakya Habib-i Neccar Camii, Adıyaman Karakuş Tümülüsü’nün meşhur tokalaşma sütunu, Adıyaman Ulu Camii, Aziz Nikola Rum Ortodoks Kilisesi gibi binlerce yıla, medeniyete tanıklık eden yapılar yerle bir oldu.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy geçtiğimiz günlerde Malatya’da düzenlediği toplantıda zarar gören tüm kültür varlıklarının hasar tespitlerini yapmak ve güvenliklerini sağlamak için çalıştıklarını duyurdu. Yapılardan ayrılan her bir parça koruma altına alınacak, restorasyonlar ise aslına uygun şekilde hızla gerçekleştirilecek. Eski eserlerin hasar tespiti, korunması ve ihyasına yönelik uzman ekiplerce yapılacak çalışmalar başladı. Depremin yaşattığı acılar ve kayıplar “Hiçbir şey eskisi olmayacak” dedirtiyor elbette fakat tarihi yıkımı bir nebze olsun ‘yeniden inşa etmek’ mümkün…
1- Hatay Habib-i Neccar Camii
Depremden en büyük zararı gören yapıların başında Hatay’daki Habib-i Neccar Camii geliyor. Antakya’nın 638 yılında Müslüman Araplar’ın eline geçtiği dönemde inşa edilen ve bugünkü Türkiye sınırları içerisinde inşa edilen ilk cami olduğu kabul edilen Habib-i Neccar, önceki depremlerde de zarar görmüş ve çeşitli onarımlardan geçmişti.7.7 şiddetindeki ilk depremde caminin büyük bir bölümü yıkıldı. 14 asırlık caminin yakınında yer alan tarihi Yeni Hamam da depremde hasar gördü. Caminin girişinde yer alan Yuhanna ve Pavlos’un türbeleri de yıkıma uğradı.Tarihi caminin aslına uygun restorasyonu mart ayında başlayacak.
2- Tokalaşma Sütunu
Adıyaman’daki Kommagene Krallığı dönemine ait Karakuş Tümülüsü’ndeki Tokalaşma Sütunu da tahrip olan yapılar arasında. Kahta ilçesine bağlı 2 bin yıllık Karakuş Tümülüsü içerisinde yer alan, Kommagene Kralı I. Antiokhos’un oğlu Kral II. Mithridates’in, kız kardeşi Laodike ile tokalaşma kabartmasının yer aldığı Tokalaşma Sütunu depremin etkisiyle yıkıldı. 10 metrelik sütunun bloklar hâlinde yere serildiği görülüyor. Tokalaşma Sütunu’nun önümüzdeki günlerde aslına uygun olarak yeniden dikileceği belirtiliyor.
Müzelerde zarar yok
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, peş peşe gerçekleşen depremlerin ardından, müzelerdeki hasar tespit durumunu açıkladı. Kral Şuppiluliuma Heykeli’nin sergilendiği Hatay Arkeoloji Müzesi’nin bir bölümünün hasara uğradığı, Kahramanmaraş, Elbistan, Adıyaman, Malatya’daki müzelerde yıkıma bağlı çatlaklar yaşandığı açıklandı. Gaziantep, Şanlıurfa, Kilis, Osmaniye, Diyarbakır, Adana müzeleri ise zarar görmedi.
3- Adıyaman Ulu Camii
1300’lü yıllarda yapılan Ulu Camii, 1863’te ağır hasar almış ve yeniden yapılarak bugünkü halini almıştı.Depremin yerle bir ettiği Adıyaman’da Dulkadiroğulları tarafından 1300’lü yıllarda yapılan şehrin en önemli tarihi yapılarından Ulu Camii de tamamen yıkıldı. Kentin Sümer Meydanı’nda yer alan cami bugüne dek onlarca afet atlattı. Ulu Camii’nin 1902 yılında restore edildiği ve şu anki hâlini aldığı biliniyor. Tarihi caminin geçtiğimiz yıl bakım ve onarım çalışmaları yapılmıştı.
Göbeklitepe ve Nemrut’ta korkulan olmadı
Dünyada keşfedilen en eski tapınak alanı olan Göbeklitepe, Şanlıurfa’yı da sarsan iki büyük depreme rağmen herhangi bir hasar görmedi. Adıyaman’daki Nemrut Dağı’nda yapılan ilk incelemelerde ise heykellerde bir hasar tespit edilmedi. Gaziantep’teki ZEUGMA Antik Kenti de depremi hasarsız atlattı. Malatya’daki Arslantepe’nin kerpiç duvarlarında hafif kaymaların ve geçici çatı örtüsünde yer yer çökmelerin olduğu belirtildi.
4- Gaziantep Kalesi
Tarihi 6 bin yıl öncesine dayanan Gaziantep Kalesi depremin ilk günü ağır hasar gören tarihi yapılardan. Gaziantep’in sembollerinden olan kalenin doğu, güney ve güneydoğu kısımlarında bulunan bazı burçlar, depremin etkisiyle yıkıldı. Bugünkü biçimini Kaleler mimarı olarak bilinen Bizans İmparatoru Iustinianos döneminde M.S. 6. yy’da alan kalenin yanındaki istinat duvarı çöktü ve kaleyi çevreyelen demir korkuluklar etrafa yayıldı. Bazı burçlarda ise büyük çatlaklar meydana geldi. Kalenin yanında bulunan ve 17. yy’a tarihlenen Şirvani Camisi’nin kubbesi ile doğu istikametindeki duvarı da depremde kısmen çöken yerlerden.
5-Kiliselerde yıkım ve ağır hasar
Hatay’daki çok sayıda kilise de depremde yerle bir oldu. Tarihi Antakya Rum Ortodoks Kilisesi ile Antakya Protestan Kilisesi yıkıldı. 1830’lu yıllarda yapımına başlanan Rum Ortodoks Kilisesi 1872 yılındaki depremde de büyük hasar görmüş ve yıkılmıştı. Yeniden inşa edilerek 1900’da ibadete açılan kilisenin o dönemde yıkılmayan kapısında “Sultanımız Abdülhamid’in himayesinde, bu kapıyı saygın, yüce Doğu Patriği Meletiyos inşa etti ve inşasını tarihledi. Ey kullar bu kapıdan giriniz ve şükrediniz” yazıyordu. Samandağ’daki Meryem Ana Kilisesi ile Altınözü ilçesindeki tarihi Aziz Georgios Rum Ortodoks Kilisesi’nde hasar meydana geldi. Antakya Sinagogu ise ağır hasar aldı.
Beş bin yıllık surların taşları döküldü
Diyarbakır’da yer alan ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde kayıtlı olan Diyarbakır surlarında da tahribat söz konusu. 5 bin yıllık surların bazı noktalarında taşların düştüğü görüldü. Diyarbakır Suriçi’nde St. George Kilisesi’nin girişinde ise ufak çaplı dökülmeler var.Adıyaman’daki Kahta Kalesi de depremlerde hasar gördü. İçinde su sarnıcı, mescit, zindan, mazgallar, güvercinlik merdiveni, kapalı geçiş galerileri bölümleri de olan kalenin taşlarının yıkıldığı görüldü.Maraş Kalesi’nin iç ve çevre duvarları kısmen yıkıldı. M.Ö. 2’nci yüzyılda yapıldığı belirtilen tarihi kalenin içindeki bazı bölümlerde de yer yer çökmeler oluştu.Hatay’ın önemli simgelerinden olan ve 16. yy’da Memlükler tarafından inşa edilen Ulu Camii de tamamen yıkıldı.Antakya’da Kurtuluş Caddesi’nde bulunan, 16. yy’da yapıldığı bilinen tarihi Sarımiye Camisi zarar gördü.Fransız mimar Leon Benju tarafından 1927 yılında Köprübaşı olarak anılan meydanda inşa edilen ve 1938’den Hatay Devleti’nin Türkiye’ye katıldığı 29 Haziran 1939’a kadar meclis binası olarak hizmet veren yapı da yıkıldı.
(Kaynak milliyet gazetesi)