FİNLANDİYA’DA EĞİTİM SİSTEMİ VE OĞLUMUN OKUYACAĞI SEİNÄJOKİ ŞEHRİ

İsmail Kahraman

belgeselciismail@gmail.com

01 Eylül 2025, 10:25

Finlandiya’nın önemli merkezlerinden biri olan Seinäjoki, adını "Duar nehri" anlamına gelen kelimeden almaktadır. Nüfusu 67.000 kişidir ve Uluslararası Uygulamalı Bilimler Üniversitesine ev sahipliği yapmaktadır.

Yarım asra yaklaşan gazetecilik ve belgeselcilik hayatımda görüp yaşadığım yerleri yazıp belgeselleştirerek tarihe not düşüp zamana noterlik yapmaktayım. Finlandiya’ya ilk kez 2023 yılında 25 yıllık gazeteci arkadaşım ve Karabük Bizim Radyo ve TV’nin sahibi Mehmet Çetinkaya’nın daveti ile gelmiş, belgesel çekimleri yaparken annesinin vefatı üzerine programı yarıda keserek Türkiye’ye dönmüş ve annesinin Karabük’teki cenazesine katılmıştım.

Yarım kalan Finlandiya belgeselimi tamamlamak üzere 2025 yılında bir kez daha Finlandiya’ya geldim. Baltık ve İskandinav ülkelerini kapsayan Finlandiya, İsveç ve Estonya belgeselleri çekerek tarihe not düşüp zamana noterlik yapmaya çalıştım. Bu ülkeleri ve bölgeyi yakından tanıma fırsatım oldu. ODTÜ’de yabancı ülke eğitim programı ile ABD’de okumayı planlayan oğlum Ahmet Emirhan’ın, ABD yerine Finlandiya’da okumasını istedim. Oğlum girdiği uluslararası yabancı dil sınavı ile Finlandiya’da okuma hakkı kazandı. Oğlum Ahmet Emirhan ile 25 Ağustos 2025’te üniversite kayıt işlemleri için Finlandiya’ya geldik.

Finliler kendilerini Ural-Altay dil grubuna mensup Turani olarak görmektedir. Biz oğlumla üniversite kayıt işlemlerini takip ederken bir yandan da Finlandiya ile ilgili araştırmalar yapmakta ve belgeseller çekmekteyim. Bu kez ilgi ve araştırmamı Fin eğitim sistemi, Fin gelenek ve görenekleri, Finlandiya’da tarım, ziraat ve hayvancılık, Finlandiya’da tarih, kültür ve doğa turizmi ile ilgili belgeseller çekmeye odaklamayı planlıyorum.

OĞLUMUN FİNLANDİYA'DA OKUYACAĞI ŞEHİR HAKKINDA BİLGİ Konum: Güney Ostrobothnia bölgesinin merkezi, Batı Finlandiya. Nüfus: ~65.000 (2025 tahmini). Bölgenin ekonomik, kültürel ve idari merkezidir. Öne Çıkan Özellik: Finlandiya’nın “tarım başkenti” olarak bilinir; ayrıca sanayi ve eğitim açısından da gelişmiş bir şehirdir.

Tarım: Seinäjoki ve çevresi, Finlandiya’nın en verimli tarım arazilerinden biridir. Bölge, özellikle tahıl üretimi (yulaf, arpa, buğday) ile ünlüdür. Patates, şeker pancarı ve yem bitkileri de önemli üretim kalemlerindendir. Tarım makineleri ve modern üretim teknikleri yoğun şekilde kullanılır; bölge Finlandiya’nın gıda güvenliğinde kritik bir rol oynar. ProAgria Seinäjoki gibi kurumlar çiftçilere danışmanlık ve teknoloji desteği sunar.

Hayvancılık: Güney Ostrobothnia, Finlandiya’nın en yoğun süt üretim bölgelerinden biridir. Büyükbaş hayvancılık (süt ve et sığırcılığı) en yaygın üretimdir. Ayrıca domuz yetiştiriciliği de önemli bir paya sahiptir. Seinäjoki’de düzenlenen Farmari Tarım Fuarı, iki yılda bir tarım-hayvancılık teknolojilerini tanıtır ve ulusal düzeyde büyük ilgi görür.

Sanayi: Seinäjoki, tarımsal üretim gücünü işleyen ve destekleyen bir gıda sanayi merkezidir. Altia (şimdi Anora Group) gibi büyük içki üretim tesisleri burada yer alır. Atria, Finlandiya’nın en büyük et işleme ve gıda şirketlerinden biridir ve merkezi Seinäjoki’dedir. Gıda sektörünün yanı sıra, metal işleme, makine imalatı ve enerji teknolojileri alanında da sanayi faaliyetleri vardır. Şehir aynı zamanda lojistik açısından da önemli bir kavşaktır; demiryolu ve karayolu bağlantıları güçlüdür.

Eğitim: Seinäjoki Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SeAMK), tarım, iş dünyası, mühendislik, sağlık, kültür gibi alanlarda eğitim verir. Özellikle tarım ekonomisi ve gıda teknolojisi bölümleri Finlandiya çapında tanınır. Uluslararası değişim programları (Erasmus vb.) ile yabancı öğrencilere açıktır. Şehirde ayrıca birçok mesleki eğitim kurumu (ammatillinen oppilaitos) bulunur. Güney Ostrobothnia Kültür Merkezi ve kütüphaneler, şehrin entelektüel yaşamına katkıda bulunur.

ŞEHİR HAKKINDA GENEL BİLGİ NOTU Seinäjoki şehri, Baltık Denizi kenarındaki Vaasa'nın 80 kilometre doğusunda, Tampere'nin 178 kilometre kuzeyinde, Jyväskylä'nın 193 kilometre batısında ve Oulu'nun 324 kilometre güneybatısında yer almaktadır. Seinäjoki, 1798'de kurulan Östermyra bruk demir ve barut fabrikaları çevresinde ortaya çıkmıştır. Seinäjoki, 1868'de belediye, 1931'de pazar kasabası ve 1960'ta şehir olmuştur. 2005 yılında Peräseinäjoki belediyesi Seinäjoki'ye dahil edilmiş ve 2009'un başında komşu Nurmo ve Ylistaro belediyeleri Seinäjoki ile birleştirilmiştir. Şehrin kendisi yıldan yıla istikrarlı bir şekilde büyümektedir, ancak çevredeki belediyelerin nüfusu buna bağlı olarak azalmaktadır. Belediye binası, şehir kütüphanesi, Lakeuden Risti Kilisesi ve diğer kamu binaları Alvar Aalto tarafından tasarlanmıştır.

Seinäjoki, İsveççede tarihsel olarak Östermyra olarak bilinirdi. Bugün, hiçbir zaman resmi olmayan bu isim, İsveççe konuşanlar arasında bile nadiren kullanılmaktadır. Seinäjoki Havalimanı, Seinäjoki şehir merkezinin 11 kilometre güneyinde, komşu Ilmajoki belediyesinde yer almaktadır. Şehir merkezindeki Seinäjoki tren istasyonu 1883'te açılmış ve 1897'ye kadar Ostermyra istasyonu adını taşımıştır.

Seinäjoki Şehrinin Tarihi Yerleşim, 16. yüzyılın ilk yarısında bugünkü Seinäjoki bölgesine yayılmıştır. 1550'lerde Seinäjoki'de üç ev olduğu söylenir: Marttila, Jouppi ve Uppa evleri. Jouppi evinden ayrılan Jouppila evi de aynı yüzyılda kurulmuştur. Evlerin tamamı nehir kıyısında yer alıyordu. Seinäjoki, Kurikka, Kauhajoki, Jalasjärvi ve Alavus gibi Ilmajoki kilise cemaatine aitti. Ancak, 18. yüzyılda Seinäjoki'den Ilmajoki Kilisesi'ne giden yollar genel olarak kötü durumdaydı. Bu nedenle, Seinäjoki sakinleri ve komşu Nurmo, 1725'te birlikte yeni bir şapel inşa ettiler ve bu da 1765'te Nurmo şapel kasabasının oluşumuna yol açtı. Büyük Gazap'tan beri Alaseinäjoki olarak adlandırılan Seinäjoki, şapel kasabasının bir parçası oldu. Peräseinäjoki şapel cemaati 1798'de kuruldu ve Alaseinäjoki köyü tekrar Seinäjoki olarak anılmaya başlandı. Aynı yıl, Seinäjoki nehri kıyısında Östermyra çelik fabrikası kuruldu.

1850'lerde Seinäjoki'yi Nurmo kilise cemaatinden ayırmak için adımlar atıldı. Ilmajoki, Seinäjoki'yi kendi cemaatine bağlamak istiyordu. Nurmo sakinlerinin sert itirazlarına rağmen, Finlandiya Senatosu 1863'te Seinäjoki sakinlerinin kendi şapel cemaatini kurma dilekçesini kabul etti. Seinäjoki, 1868'de bağımsız bir yerel yönetime kavuştu. 1900'de Seinäjoki bağımsız bir belediye oldu.

Seinäjoki, birkaç önemli demiryolu kavşağının etrafında gelişmiştir. Seinäjoki'den geçen Tampere - Vaasa demiryolu 1883'te hizmete açılmıştır. 1885'te hizmete açılan Kokkola hattı ve 1913'te tamamlanan Kristinestad hattıyla birlikte, Seinäjoki Finlandiya'da önemli bir demiryolu kavşağı haline gelmiştir. 1970'lerin başında, Tampere ve Seinäjoki arasında direkt demiryolu açılmış ve Seinäjoki'nin hizmetleri daha da gelişmiştir. Kış Savaşı ve Devam Savaşı'ndan sonra Jaakkima ve Lumivaara'dan gelen bazı mülteciler Seinäjoki'ye yerleştirildi.