Ticaret Odamız Gebze Çavuş Üzümünün Coğrafi İşaretini Almalı

İsmail Kahraman

belgeselciismail@gmail.com

08 Mart 2022, 10:33

 Gebze gazetesi www.gebzegazetesi.com ve gazete Gebze'de belgeselcinin not defteri köşesinde 8 Mart 2022 tarihin de yayınlanan makalelerim

https://www.gazetegebze.com.tr/.../ticaret-odamiz-gebze...

   Gebze Ticaret Odası  ve üzüm Bayramı 

Ürünler için alınan  coğrafi işaretler çok önemli Gebze’nin bayram çöreğinin coğrafi işaretini çok büyük mücadele ve  çalışmalarla  alan Gebze ticaret odası başkanı sayın Nail Çiler’in şahsında emeği geçen herkese çok teşekkür ederim.
Ekmek israfının gündemde olduğu bir  dönemde 15 gün bayatlamadan  ve bozulmadan kalan bayram çöreği  ekmek üreticileri için ilham kaynağı olur ve ekmek israfının önüne geçilir  diye düşünüyorum.
Çavuş üzümü olarak  bilinen  ve Bozca adalı  Rumlar’ın coğrafi işaretini almaya çalıştığı çavuş üzümünün ana vatanı  ve dünyaya yayıldığı bölge Tavşancıl Beldesi. Gebze’ye bağlı tarihi nahiye merkezi olan Tavşancıl üzüm kiraz ve zeytinleri ile ünlü Osmanlı döneminde  Sudi Arabistan’ın Taif kentinde görevli bir  Osmanlı askeri tarafından taifden tavşancıla getirilen taif üzümü tavşancılda çok farklı bir tat ve görünüm kazanmış ve çok lezzetli bir şekilde yetiştiği için Tavşancıl çavuş üzümü olarak tanınmaya başlandığı İçin çavuş üzümü adını almıştır.
Gebze ticaret odamız çavuş üzümünü Rumlar’a ve Bozca adaya kaptırmadan coğrafi işaretini almak için çalışma başlatacağına inanıyorum.
Gebze üzüm bayramları İle ünlü bir kenttir. 1930 lı yıllarda Gebze Eskihisar’da üzüm bayramları düzenlendiği ile ilgili araştırma yapan , Düzce üniversitesinden değerli arkadaşım Gebzeli öğretim üyesi  İlyas Temel Şafak beyin bugün Gebze Gazetesi www.gebzegazetesi.com da yayınlanan  makalesini sizlerle  paylaşıyorum.
“GEBZE’DE ÜZÜM BAYRAMI”
Yazan.  İlyas Temel Şafak
(Düzce Ünüversitesi Öğretim Görevlisi)
“27-28 Ağustos 1939 Pazar ve Pazartesi günleri Gebze’nin Eskihisar mesiresinde üzüm bayramı yapılacaktır. Bu münasebetle büyük pehlivan güreşleri, deniz yarışları, yüzme müsabakaları yapılacağı gibi ayrıca ince saz, bando ve sair eğlenceler tertip edilmiştir…”
Geçen yıl, bir proje nedeniyle eski gazeteleri taramam ve araştırma konusuyla ilgili içerikler üzerinde çalışmam gerekiyordu. Çalışmam sırasında “Memleketten Haberler”, “Yurt Haberleri” ve benzeri başlıklarda yayınlanmış olan haberler dikkatimi çekti. Okumalar sırasında Gebze’yle ilgili birkaç habere rastlayınca, bazen tanıdığım bazen de duyduğum isimleri görünce tarama başlıklarıma Gebze’yi de ekledim. Karşıma çıkanlardan bazıları Gebze’nin tarihine ışık tutacak bilgiler de içeriyordu ve içerikler daha da kıymetli hale geliyordu. Kendimce kategorilere ayırarak arşivlemeye halen devam etmekteyim.
Günümüzün popüler iletişim ve etkileşim araçlarından olan Facebook’ta, “ESKİ GEBZE FOTOĞRAFLARI-OLD PHOTOS OF GEBZE” grubundan mutlaka haberdarsınızdır. 13 Aralık 2013 tarihinde Gebze’nin eski esnaflarından, kıymetli ağabeyim Ömer Öner tarafından kurulun grupta, adından da anlaşılacağı üzere Gebze’nin eski fotoğrafları paylaşılıyor. Gebzeliler albümlerdeki eski fotoğraflarını bazen kendileri yükleyerek bazen de Ömer Ağabey’e teslim ederek grupta paylaşıyorlar. Fotoğraftaki kişileri ya da yerleri tanıyanlar anılarını veya bildiklerini yazarak, o yıllara geri dönüyorlar.
Ben de arşivlediğim eski gazetelerdeki haberlerden bazılarını grupta paylaşmaktayım. Bu köşede de Gebze tarihi için önemli olduğunu düşündüğüm haberleri derleyerek sizlerin istifadesine sunacağım. İlk paylaşım olarak Gebze’nin meşhur üzümleri için yapılan haberleri seçtim. 1935-1939 yılları arasında yayınlanan haberlerde, üzümlerimizin Almanya’daki başarısına ve Kaymakamlık tarafından düzenlenen Üzüm Bayramı’na rastlıyoruz. Çocukluğumda bolca tatma imkânı bulduğum üzümlerin, geçmişteki namını ve bayram ilan edilip kutlanacak kadar kıymet verildiğini okumaktan çok mutlu oldum.
“Üzümlerimiz Almanya’da Rağbet Görüyor” - 08 Ekim 1935 Son Posta Gazetesi
“… Piyasadaki iyi üzümler, Gebze havalisinden gelen çavuş üzümleri ile İstanbul bağlarının bu yıl piyasaya vermeye başladıkları muhtelif cinslerdeki üzümlerdir. Şimdi en rağbette olan üzümler İstanbul bağlarının üzümleridir. Gebze bağlarının en iyi cins çavuşları bazı hususi firmalar tarafından Almanya’ya ihraç edilmekte ve orada çok rağbet görmektedir.”
“Kocaeli Gebze Eskihisar’da Üzüm Bayramı” - 24 Ağustos 1939 Tan Gazetesi
“27-28 Ağustos 1939 Pazar ve Pazartesi günleri Gebze’nin Eskihisar mesiresinde üzüm bayramı yapılacaktır. Bu münasebetle büyük pehlivan güreşleri, deniz yarışları, yüzme müsabakaları yapılacağı gibi ayrıca ince saz, bando ve sair eğlenceler tertip edilmiştir. Üzüm müsabakalarında (260) lira, pehlivan güreşlerinde (110) lira ikramiye verilecektir. Diğer amatörler arasında yapılacak muhtelif müsabakaların kazananlarına, ayrıca münasip hediyeler verilecektir.”
“Gebze’de Üzüm Bayramı” - 28 Ağustos 1939 Vakit Gazetesi
“İzmit, 27 (Hususi) – Gebze Kaymakamlığı tarafından tertip edilen üzüm bayramı bugün Eskihisar mevkiinde yapılmıştır. Bayramda İzmit Valisi Ziya Tekeli, parti müfettişi Samsun mebusu Zühtü, İzmit mebusları Ali Dikmen, İbrahim Tolun, parti başkanı Abidin Eral ile İzmit, Gebze, Darıca, Hereke, Karamürsel, Pendik ve civarından gelen binlerce halk bulunmuştur.
Gebze Kaymakamı Fadıl ve Belediye Reisi Esat gelen misafirleri istasyonda karşıladılar. Merasime İstiklal Marşıyla başlandı. Gebze Ziraat Memuru Cavit bir nutuk söyledi. Sonra Vali Ziya Tekeli üzüm bayramında elde edilen neticeleri izah etti. Çavuş üzümünde vilayet birinciliğini Tavşancıl’dan Hilmi, ikinciliği Tavşancıl’dan Yaşar, üçüncülüğü Karamürsel’den Tevfik Çakmak kazandı. Hacıbalbal üzümünde vilayet birinciliğini Tavşanlı köyünden Hüseyin Uysal, ikinciliği Tavşancıl’dan Bekir Güngör kazandı.”
Gebzemizin değerlerini korumak ve yaşatmak, başta yerel yöneticiler olmak üzere hepimizin görevi.
Yazının sonunda, alıntılama yaptığım haberlerin ve benzerlerinin kupürlerini bulabilirsiniz.
Görüşmek üzere.(kaynak Gebze Gazetesi 8 Mart 2022 İlyas Temel Şafak )
Değerli arkadaşım İlyas Temel  Şafak beye  Eskihisar üzüm bayramı İle ilgili tarihi gazete arşivleri ile yaptığı araştırmadan dolayı kendisine teşekkür ediyor başarılar diliyorum.