100.Yılı’nda Harşit Savunmasını konuştuk

İsmail Kahraman

belgeselciismail@gmail.com

16 Kasım 2016, 09:43

Birinci Cihan Harbi’nde bir Çanakkale geçilmedi, bir de Harşit geçilmedi. Bu önemli bir söz. Uydudan yayın yapan kanal G ekranlarında 100.Yılı’nda Kafkas Savaşları ve Harşit Cephesi konulu bir program gerçekleştirdik. Özcan Geçal’ın hazırlayıp sunduğu Kadraj programında, Milli Mücadelemiz için büyük önem taşıyan Harşit Savunmasını hazırladığımız belgesel görüntülerle konuştuk. Tarihimize olan vefa borcumuzu ödemek için Harşit Savunması’na büyük önem vererek geniş kapsamlı bir araştırma gerçekleştirdik. Harşit savunmasıyla ilgili derlediğimiz bilgileri sizlerle paylaşmak istiyorum.

1916-1918 yıllarında askerlerimiz bir çok cephede olduğu gibi Karadeniz’de destanlar yazmış, namert düşmana geçit verilmemiştir. Birinci dünya harbinde Açlık, yokluk, salgın hastalığın bir sel gibi çiğneyip geçtiği Doğu Karadeniz’de önemli savaşlar yapılmış. Sarıkamış bozgunundan sonra Rus ordusu ancak Harşit’de durdurulmuş ve 16 aya yakın Harşit vadisini savunarak Rus ordusu Harşiti geçememiştir.

Milli mücadele tarihimizde önemli bir yeri olan Harşit ve Kop dağları geçilseydi, İngilizlerden önce Ruslar, Osmanlı’nın başkenti İstanbul’u işgal edeceklerdi. Bu topraklar işte bu kadar önemli. Tarih, tarihin yaşandığı yerde araştırılmalı ve yazılmalıdır. Tarih bilincine sahip olmak her şeye sahip olmaktır düşüncesinden hareket ederek 100. Yılında Kafkas Savaşları ve Harşit Cephesi belgesel çalışmaları yapıyoruz. Bu nedenle bu yılın bahar ve yaz aylarında Doğu Karadeniz Bölgesi’nde belgesel çekimleri gerçekleştirdik.

KOP DAĞINDAN HARŞİT SAVUNMASINA DOĞU KARADENİZ

I. Dünya Savaşı’nın, Kafkas Cephesi’nde yer alan son savunma haddi “Kop Dağı ve Harşit Savunması” askerî, siyasî ve sosyal tarihimiz açısından önemli sonuçları da beraberinde getirmiştir. I. Dünya Savaşı’nda İtilaf devletleri Çanakkale’yi aşamazken doğuda da Ruslar Kop dağı ve Harşit’te durdurulur. Rusya’daki Bolşevik ihtilaline yol açan Kop Dağı ve Harşit Savunması Çarlık Rusya’nın yıkılmasına sebep olur. Mehmetçik, Kop Dağı ve Harşit savunmasında, Estergon, Kanije, Akkâ, Plevne ve Çanakkale’de olduğu gibi, bir kez daha destanlar yazmış, Osmanlı ordusu olağanüstü başarılara imza atarak zaferler tarihimize altın harflerle adını yazdırmıştır.

Savaşın tüm hızıyla devam ettiği cephelerdeki savunma bölgelerinde yer alan köylerimiz bir yandan boşaltılmış, diğer yandan da Rus istilası yüzünden göç kaçınılmaz hâle gelmişti. Ancak halk, yurt edindiği köylerini terk etmek istemiyordu. Köy ve kasabalarını terk etmeyenler, Rus askerlerinin desteği ile Ermeni ve Rumların baskısına maruz kalırken, Anadolu’nun iç kısmına doğru göç edenler büyük bir dram yaşıyordu. Rus işgali ve savaşları yüzünden Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinden bir milyondan fazla insanın Anadolu’nun iç kısmına doğru göç ettiği, Rus askeri arşiv belgelerinde yer almakta. Dede ve ninelerinin Muhacirlik ve seferberlik yıllarında çektiği sıkıntılar torundan toruna anlatılarak devem etmekte. Muhacirlik ve seferberlik yıllarında hastalık ve açlıktan çok sayıda insan ölür. Devri Âlem belgesel ekibi olarak bugün Doğu Karadeniz’in önemli illerinde yaptığımız araştırmalarda, şehit mezarlarında okuduğumuz Fatihalarla atalarımızın ruhlarını şad etmeye çalışıyoruz.

ŞEHİTLİKLERİMİZ KORUNMALI

Harşit cephesindeki şehitlikler bugüne kadar araştırılmamış. şehitlikler yok olmuş, Harşit cephesi şehitlerine bir anıt mezar bile yapılamamıştır. Harşit savunmasının canlı şahidi siperler her geçen gün yok oluyor. Başbakanlık Devlet arşivleri ve Askeri Tarih Arşivlerinde Harşit savunması ile ilgili Arşiv belgeleri tasnif bile edilememiştir.

İlgili Devlet yetkilileri tarafından bölgede ciddi araştırmalar yapılmalı. Harşit şehitleri için bölgeye bir şehitler anıtı dikilip siperler koruma altına alınmalı, Arşiv belgeleri tasnif edilip kamuoyuna açıklanmalı. Harşit şehitlerine vefa borcumuzu ödemek ve kara denizin Çanakkale cephesi mesabesinde olan Harşit savunması siperlerin korunması için Cumhur başkanı sayın Recep Tayip Erdoğan, TBMM Başkanı sayın İsmail Kahraman, Başbakan sayın Binali Yıldırım , Genel Kurmay Başkanı sayın Orgeneral Hulusi Akar Başta olmak üzere , mülki, askeri ve idari devlet yetkililerinin bölgeye ilgisini çekip Harşit vadisinde araştırma ve inceleme yapması için kampanya başlatılmalı.

Kanal G ekranlarında yayınlanan programı youtube üzerinden https://www.youtube.com/watch?v=rVxTnjN_PEA&feature=share linkinden izleyebilirsiniz.