Ordu Mesudiye’de Devri Alem

İsmail Kahraman

belgeselciismail@gmail.com

05 Aralık 2018, 08:20

Osmanlı döneminde adı Hamidiye olan Ordu Mesudiye ilçesi çok önemli tarihi olaylara sahne olmuş, tarihi bir kent. Ordu Mesudiye’de 700 yıl önce kurulan ve Doğu Karadeniz bölgesini Fetheden Fatih’in Trabzon’u fethetmesine yardımcı olan Bayramlı ve Hacıemiroğulları beyliğinin merkezi Ordu Mesudiye’deki Kaleköy’de bulunan tarihi Bayramlı Beyliğine ev sahipliği yapan Mesudiye ilçesindeki Abdülhamit döneminde yapılan Hükümet binasının önünden www.gebzegaetesi.com da canlı tayın yaparak tarihe not düştük. Bayramlı ve Hacıemiroğulları beyliği ile ilgili ayrıntılı bilgileri bu linkten okuyabilirsiniz.

ORDU MESUDİYE İLÇESİ

1963-1964 yıllarında Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Prehistorya Tarihi Kürsüsü Profesörü İ. Kılıç Kökten'in Ordu'da yaptığı arkeolojik kazı ve tetkiklere göre Ordu ilinde yerleşmeye ve medeniyet eserlerinin verilmesine M Ö. 15. yüzyılda başlanmıştır. Yine en eski yerleşme sahalarından biri de Mesudiye ilçesidir. Bu ilçe de tarih öncesi ve daha sonraki eski tunç devrine ait birçok buluntular ele geçmiştir. Bölgede dolayısıyla Hitit ve Friglerin de hakimiyeti görülmektedir.

Fatih Sultan Mehmet zamanında Osmanlı topraklarına katılmış ve ilçenin Osmanlı kayıtlarına girmesi 1455 senesinde olmuştur. Bu tarihe kadar bölge Trabzon İmparatorluğu topraklarındadır. Bu tahrir kayıtlarına göre Mesudiye o dönemde yüzden fazla köye ve çok sayıda mezraya sahiptir. Osmanlı öncesi bölge Hititlerin, Kimmerlerin, Medlerin, Perslerin, Büyük İskenderin, Pontus Krallığı'nın, Roma İmparatorluğu'nun, Doğu Roma'nın, Danişmentlilerin, Trabzon Rum İmparatorluğu'nun, Anadolu Selçuklularının, İlhanlıların, Eretna Beyliği'nin, Kadı Burhanettin Devleti'nin ve Hacıemiroğlu Beyliği'nin egemenliğinde kalmıştır.

Mesudiye yöresi Osmanlılar döneminde nahiye olarak Milas ismiyle anılmaktadır. Kayıtlara göre Milas, 1530'da Rum Eyaleti Canik Sancağı'na bağlı Ordu ilinin bir nahiyesi idi. 1846'da Trabzon Eyaleti, Karahisar-ı Şarkî iline bağlı bir kaza haline geldi. Kaza merkezi Parçı köyünden alınarak 1863 yılından sonra pazaryeri olarak kullanılan bugünkü Mesudiye’ye 1876'de nakledildi. Bölgedeki halkın padişaha yazdıkları arzuhal ile (3 Za 1293) 20 Kasım 1876 tarihinde Milas ismi Hamidiye olarak değiştirildi.1910 yılında Hamidiye ismi Mesudiye olarak değiştirilmiştir.1899 yılında belediye teşkilatı kurularak Aliçavuşoğlu Mustafa Bey ilk belediye başkanı olmuştur.

27 Mayıs 1933 gün ve 2197 sayılı kanunla Mesudiye İlçesi Şebinkarahisar’dan alınarak Ordu iline bağlandı. İlçe topraklarına Türkler 12.yy dan itibaren gelip yerleşmeye başlamışlardır. Kale Köyündeki eski kale Türklerin yöredeki eseridir.

HACIEMİROĞULLARI BEYLİĞİNİN İSKÂN FAALİYETLERİ

Orta Karadeniz Bölgesinde Oğuz Türklerinin iskânının Selçuklular ve Dânişemdliler döneminde başladığı anlaşılmaktadır. Dânişmendliler başkentlerini Niksara taşıdıktan sonra iç bölgelerde bulunan nüfuslarının bir bölümünü Canik Dağları ile Kelkit vadisi arasına yerleştirmişlerdir.

Elde edilen kaynaklardan anlaşıldığına göre Dânişmendliler ve Hacıemiroğulları Orta Karadeniz Bölgesini Peçenek Türklerinden almıştır. Savaşlar genellikle Canik Dağlarının zirvelerinde yapılmıştır. Canik Dağlarının zirvelerini Oğuz Türkleri ele geçirdikten sonra kuzeyde kalan bölgede sahil yakınlarına kadar savaşmamışlar, nüfus kaydırmak suretiyle bir asra yakın bir zaman süresi içerisinde iskân ve fethetmişlerdir.

Çepni Türklerinin kurduğu Hacıemiroğulları Beyliğinin iskân ettikleri topraklarda ağız özellikleri, dokuma, etnoğrafik malzemeler, mimarlık, günümüzde bile hâla büyük oranda ortaktır.