Giresun Yavuzkemal Beldesi Belgeselimizi izlediniz mi?

İsmail Kahraman

belgeselciismail@gmail.com

19 Haziran 2018, 11:49

Doğu Karadeniz bölgesinde fındığın başkenti, kirazın anavatanı olarak bilinen Giresun’un tarih, kültür ve turizmde marka değeri olmaya aday, Giresun’un saklı cenneti olarak da bilinen tarihi Yavuzkemal Beldesi’nin belgeseli yayınlandı. Devr-i Alem ekibi olarak hazırladığımız “Giresun’un Saklı Cenneti: Yavuzkemal” belgeseli, Yavuzkemal’in dört mevsim güzelliklerini ekrana getiriyor. Tarih, kültür ve doğa tutkunu gezginlerin ve turizme meraklı insanların mutlaka Yavuzkemal Beldesi’ni keşfetmeleri, yıllar önce dönemin ünlü Sivas valisi Halil Rıfat Paşa’nın “Gidemediğin yer senin değildir.” sözünün söylenmesine konu olan yolu ve tüneli görmeleri, Kuzalan ve Ağaçbaşı tabiat parklarını gezmeleri için mutlaka Yavuzkemal’e gitmeleri gerekiyor. Belgeseli izlemek için https://www.youtube.com/watch?v=O8tGuuoI6GY&feature=youtu.be ya da www.devrialem.tv sitesini ziyaret edebilirsiniz. Belgeselimizin senaryo metnini sizlerle paylaşıyorum:

GİRESUN’UN TARİHİ KIRIK NAHİYESİ

Giresun’a 62 kilometre mesafede olan Yavuzkemal Beldesi, eşsiz doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel değerleri ile geleceğin turizm merkezi olmaya aday bir bölgedir. Aksu Vadisi’nin yukarı havzasını oluşturan bu coğrafya, Giresun ilinin coğrafi yapısında belirleyici nitelikler taşımasının yanında, Karagöl Dağı ve çevresindeki zirveleri ile Türkiye’nin İsviçre’si olarak adlandırılmaya layık bir güzelliğe sahiptir.

Karadeniz sahilinin Anadolu ile bağlantısını sağlayan tarihi İpekyolu’nun önemli bir kısmı bu bölgeden geçer. Ticaret kervanları, askeri sevkiyatlar, hacı kafileleri, yaylalara çıkan göçerler ve ilim-irfan ile meşgul âlimler, hep bu yolu kullanarak menziline ulaşmıştır.

Tarihi geçmişi oldukça eskilere dayanan belde, Giresun ilinin fethine ve iskân sürecine ev sahipliği yapmış Kırık Nahiyesi’dir. İlim adamlarının yetiştiği medreseler ve gönül sultanlarının bulunduğu Yavuzkemal Beldesi, Giresun’un tarihine ve kültürel alt yapısına asırlarca Kırık Nahiyesi olarak büyük katkı sunmuştur. Geçmişin Kırık Nahiyesi, bugünün Yavuzkemal Beldesi’nin tarihini bilmeden, Giresun’un tarihi anlaşılamaz. Yavuzkemal’i tanımak için önce tarihi Kırık Nahiyesi’ni bilmek ve tanımak gerekiyor...

YAVUZKEMAL’İN YÜZLERCE YILLIK TARİHİ

Antikçağlardan beri varlığı bilinen Karahisar Ticaret Yolu üzerinde önemli bir yerleşim yeri olan Kırık Nahiyesi’nin bulunduğu bu bölge, Türklerden önce Venedik ve Cenevizli tüccarlara yerleşim yeri olmuştur. Anadolu Selçuklu beyliklerinden Hacıemiroğulları’nın üçüncü hükümdarı Gâzi Süleyman Bey tarafından 1397 yılında fethedilen bölge, 1400’lü yıllarda Yörgüç Paşa’nın Canik harekâtıyla tamamen Osmanlı idaresine girmiştir. Giresun ilinin güneyinde, Dereli Aksu Vadisi üzerinde kurulan Yavuzkemal Beldesi, Orta Asya, Türkistan ve Horasan'dan gelen Oğuz Türkmen boylarından Kırık aşireti tarafından kurulmuştur. Dulkadiroğluları’na bağlı bir bölük adı olarak zikredilen Kırık, Osmanlı arşiv belgelerinde “Nahiye-i Kırık” olarak ifade edilmiştir. Göçebe, aşiret ve oymak gibi topluluk adlarının yer adına dönüştüğü Anadolu coğrafyasında, zaman içinde Kırık Nahiyesi de bugünkü Yavuzkemal ismini almıştır.

Fatih Sultan Mehmed’in 1461 yılında Trabzon’u fethetmesinden 146 yıl önce Türklerin Yavuzkemal bölgesine gelip yerleştiğine dair arşiv belgelerini gün ışığına çıkaran tarihçi-yazar Mehmet Fatsa, Yavuzkemal ile ilgili kaynak bir kitaba imza atmıştır. “Yavuzkemal Yöresi” adlı bu kitap, Yavuzkemal Belediyesi tarafından 2017 yılında kültürümüze kazandırılmıştır.

Arşiv belgelerinde, Giresun’un 1875’de Sivas vilayetinin Şebinkarahisar sancağına bağlandıktan dört yıl sonra, tekrar Trabzon vilayetine bağlandığı geçmektedir. Kırık Nahiyesi de bu süre zarfında Şebinkarahisar'a bağlı kalmış, 4 Aralık 1920’de Tirebolu ve Görele ile birlikte Giresun merkez ilçeye bağlanmıştır. 1930’da nahiye müdürü bölgeye kendi adını vermiştir. Yavuzkemal, idari yönden Şebinkarahisar ile Giresun arasında birkaç kez gidip geldikten sonra, 1958’de Dereli ilçesine bağlanmıştır. Nahiye müdürlüklerinin kapatılmasından sonra Kırık bölgesi, Kulakkaya, Şıhlar ve Hapan köylerinin birleşmesiyle 1998 yılında Yavuzkemal belde belediyesi kurulmuştur. 2011 yılında Pınarlar Köyü’nün bir kısmı Yenimahalle adıyla belediyeye dahil edilmiş; bir yıl sonra da Güzyurdu ve Yuva, beldeye katılarak mahalle olmuştur. Günümüzde Yavuzkemal Beldesi’ne bağlı altı ana mahalle varlığını sürdürmektedir.