Sanıdklı’da Yunus Emre izleri!

İsmail Kahraman

belgeselciismail@gmail.com

24 Ağustos 2017, 11:47

“Gelin tanış olalım

İşi kolay kılalım

Sevelim sevilelim

Bu dünya kimseye kalmaz”

Gönüller sultanı Yunus Emre’nin ve hocası Tapduk Emre’nin Afyon Sandıklı ilçesinde ki Türbesinde belgesel çekerek, Yunus'un Anadolu'daki izlerini takip etmeye devam ediyoruz.

Büyük gönül sultanı Yunus'un Eskişehir, Aksaray ve Erzurum’daki türbe ve makamlarında belgesel çekimi yapmıştık. Şimdide Afyon-Antalya karayolu üzerinde sandıklı ilçesindeki Yunus Emre ve hocası Tapduk Emre'nin türbeleri, su kuyusu ve Hoca Ahmet Yesevi’nin dergahı, Türkistan'dan geldiği bilinen Kara dut ağacının belgeselini çektik.

Osmanlı arşivlerindeki belgelerde Yunus Emre'nin gerçek türbesinin Sandıklı’da olduğunu gösteren belgeleri de sizlerle paylaşırken, sizleride tarihimi öğreniyor tabiatı seviyorum kampanyasına katılmaya davet ediyorum.

İlim İlim bilmektir

İlim kendin bilmektir

Diyen Yunus’u ve tüm Horasan erenlerini rahmet, minnet ve Şükran'la anıyorum

SANDIKLI’YI TANIYALIM

Afyon iline bağlı ilçe olan Sandıklı, Ege bölgesinin İç Batı Anadolu bölümünde, Antalya-Ankara karayolu üzerinde yer alır. İlçemiz, doğusundaki Kumalar dağı eteğinde kurulmuştur. Yüzölçümü ise 1036 km².dir. Topraklarını, doğuda aynı ilin Şuhut, Güneyde Kızılören ve Dinar, Denizli ilinin Çivril, Uşak ilinin Sivaslı, aynı ilin Hocalar, Kuzeyde ise Afyon’un Sincanlı ve merkez ilçeleri çevirir.

Anadolu’muz eski çağlardan beri pek çok devletlere ve uygarlıklara sahne olmuştur. Bu topraklar üzerinde kurulan yerleşim merkezlerinin ve uygarlık merkezlerini adedi hayli kalabalıktır. İşte Sandıklı bu uygarlık merkezlerinden birisidir. Mahalli ve tarihi tetkiklere göre Sandıklı isminin verilmesinde bazı rivayetler vardır: Birincisi ilçenin coğrafi durumu itibariyle düz bir ovada, etrafı dağlarla çevrili ve kısmen çukur bir sahada kurulmuş olduğundan, bu durumun sandık manzarası göstermesinden dolayı Sandıklı denildiği yolundadır. İkincisi ise Hititler Sandıklı’ya Samuka adını vermişlerdi. O dilde bu kelimenin anlamı sanduk imiş. Sonradan İonların istilasına uğramış Samuka da Mukaddes Sandık manasına gelen Apamiyakivatos ismini almış.

Üçüncü rivayette ise Sandıklı, Selçuklu komutanlarında Emir Sanduk Bey tarafından 1072 yılında fethedildiği için Emir Sanduk’tan dolayı Sandıklı denilmiştir.

Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden birisi olan Sandıklı’nın ilk kuruluşunun hangi çağlarda olduğu tespit edilememiştir. Sandıklı’nın bilinen en eski tarihi bakır, tunç ve demir devri dönemlerine kadar gitmektedir. Hititlerden sonra bu bölgede Frigyalılar devletinin kurulduğunu görüyoruz. Sandıklı MÖ.72 yılından MS.395 yılına kadar 470 yıl Romalıların egemenliğinde kalmıştır. Sandıklı MS.395 yılından 1072 yılına kadar Bizans yönetiminde kalmıştır.

1071 yılında Malazgirt Savaşını kazanan Sultan Alparslan’ın orduları Anadolu’da pek çok şehir, kasaba ve kaleyi ele geçirir. Emir Sanduk adında bir Bey Afyon ve civarını 1076 yılında fetheder ve 1115 yılında da Selçuklu Sultanı 1. Kılıç Aslan Afyon ve kalesini, Germiyanoğulları da Sandıklı havalesini kendi topraklarına dahil eder.

1860 yılında Padişah Abdülmecit devrinde yeniden yapılan Osmanlı İdari Taksimatında, Hüdavendiğar (Bursa) Vilayetine bağlı bir kaza durumuna getirilen ve Şehli (şimdiki Çivril ilçesi), Geyikler (şimdiki Dinar ilçesi) ve Dazkır (şimdiki Dazkırı ilçesi) isimli üç nahiyesi ile 215 adet köyü olan Sandıklı, 1869 yılında belediye teşkilatı ile teşkilatlandırılmıştır.

Sandıklı’nın Kurtuluş Savaşında önemli bir merkez olduğu, Osmanlı Ordusunun Beşinci Hassa Alayının kışlası olan ve ” Yanık Kışla ” olarak anılan askeri kışlanın, Yunan Ordusu tarafından Kurtuluş Savaşında yakılmış olması ile ortaya konulmaktadır.

Sandıklı, Türkiye tarihinde adına ilk defa altın basılan bir kazadır (İstanbul dışında adına altın basılmış bir yer de yoktur). Bu altınların Sultan II. Mahmut döneminde (1808 yılında) basıldığı, “Osmanlı Altınları” adlı kitapta belirtilmektedir. Bu altınlar da üç ayrı tiptir: Bunlar;