Trabzon’un işgal tarihi 18 nisan 1916’dır. Nisan ayıın son günlerinde Belgesel çekimi için Doğu Karadeniz bölgesindeydim. Trabzon’un Ruslar tarafından işgal edildiği 18 nisan 1916 yılının seneyi devriyesi olan  18 nisanda Trabzon dernekleri önemli etkinlikler ve çalışmalar yapmaktaydı . Ama hiçbirinden ses soluk çıkmadı.

Trabzon’un işgali Tarihimiz açısından çok önemlidir. Buralarda çok mezalimler yaşandı esiler alındı, şehitler verildi. 1milyon 100bin kişi Doğu Karadeniz bölgesinden Batumdan Erzurum  bölgesinden muhacir olup göç ettiler. Rus işgalinin  100 yılı ile ilgili Devr-i Alem programı olarak tarihe not düşmek için konu ile ilgili çok önemli araştırmalar yapan Rusya’daki Moskova arşivlerine girip bilgi ve belge toplayan Karadeniz Teknik Üniversitesi Öğretim Görevlisi değerli Tarihçi  Sayın Veysel Usta Bey’le Karadeniz Teknik üniversitesinde sösyleşi gerçekleştirdik.

 Gerçekleştirdiğimiz bu söyleşinin videosunu

https://www.youtube.com/watch?v=DlGmhwrXqYo  izleyebilir ayrıca yaptığımız söyleşinin  bir kısmını röportaj olarak paylaşıyoruz

 

Tarihçi Veysel Usta rus işgalinde Trabzon’u Anlatıyor

İsmail Kahraman:  Sayın Hocam kısaca kendinizi tanıtırmısınız?

Veysel Usta : 1961 Trabzon Şalpazarı ilçesi doğumluyum.1983 yılından beri Kültür Turizm İl Müdürlüğünde ve  10 yıldırda Üniversite’de görev yapıyorum.İnkılap Tarihi okutuyorum. Bölge ile ilgili çalışmalar yapıyorum.Elimden geldiğince Tarih’in aydınlanmasına ve tarih’e not düşüyorum.

İsmail Kahraman :   Sayın Usta beni buraya getiren sebep 100. Yılda Doğu Karadeniz destanı kurtuluş günlerinde hep kutlarız ama  işgal yıllarında ne oldu  bunlar çok gündeme gelmez . Harşit ve Kop savunması ile ilgili araştırma yapıyorum neler söylersiniz.?

Veysel Usta :  Trabzon tarihin’in ve bölge tarihinin Fetih’ten sonra yaşadığı en ağır koşullar  Rus işgalinden gerçekleşti. Rus işgalinden kurtulmak için bölgede yaşayan Müslümanlar malını mülkünü bırakıp batıya göç etti.Harşit Nehrin’den geçerek Ruslar’ın ulaşamayacağı yerlere Ankara’ya Çorumlar’a  Sakarya gibi yerlere yoğun göç yaşandı. Tarih’te Muhacirlik  olarak adlandırılır bu yapılan şeye. Eskiler  Muhacirlik olarak görmüşler ve  yeni  hayatlarının  başlangıcına Muhacirlikten sonra başlangıç olarak kabul ederler.

Fetih’ten sonra geçen bu zamandan sonra farklı farklı kültürlerin bir arada yaşanmasını bozan bu işgaldir. A.b.d’nin Irak’a yaptığı gibi insanların kültürlerin arasını açmayı sağlamıştır bu işgal.  Binlerce yıllık süreçten sonra Müslümanlarla bir arada yaşayan Gayrimüslümanların işgal ordusunu gelişini  bu topraklarda alkışlanması ve bunlarında tarihi kaynaklarda geçmektedir. Bu işgal Lozan’a kadar devam etmiş ve mübadele sorunun temelinin oluşturan etmenlerden biridir.  500  yıllık barış Rus işgali ile bozulmuştu.  Artık Müslümanlar ve Gayrimüslimler bir arada bulunmak istemiyordu.


İsmail Kahraman :  Ne kadar Muhacir insanımız oldu bunun belgeleri var mı ? Doğu Karadeniz bölgesinden kaç kişi muhacir olarak yerlerinden yurtlarından göç etmiştir ?


Veysel Usta :  Belki isim olmasa bile osmanlı arşivlerinde ve belgeler elimizde mevcuttur.Bu verilere bakıldığında Erzurum’da işgalden bu yana Erzincan, Bayburt ,Gümüşhane ve Rize ve Trabzon  muhacirleri toplamı osmanlı arşivlerinde 1milyon 100bin olarak gözüküyor.

Trabzon vilayetinin o zamanlarda 300.000 olduğu ve 100.00 civarında ise yollarda salgın hastalıklardan açlıktan Ruslar’ın denizden bombalandırma sonucu vefat ettiği kaynaklarda mevcuttur. Bu büyük bir trajediydi .