KUŞADASI AYDIN'a VEDA!

İsmail Kahraman

belgeselciismail@gmail.com

01 Kasım 2016, 10:57

Aydın'ın Kuşadası ilçesinde tarih kültür ve turizm belgeseli çekerek Aydın'a veda ediyoruz. Kuşadası tam bir turizm merkezi. Yılda ortalama 5 milyona yakın yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği Kuşadası kültür turizmi açısından da önemli.

Kuşadası'na adını veren Güvercinlik Adası’ndaki kalede Selçuklu ve Osmanlı izleri yer alıyor. Kalenin Osmanlıca kitabesinde kalenin tarihi ile ilgili önemli bilgi veriliyor.

Kalenin içindeki bölümde balina iskeleti bölgede balık tütünü yansıtmakta. Kuşadası’ndaki 12 bin kişilik kongre merkezi Türkiye'nin en büyük kongre merkezi konumunda. Aydın Belediyesi tarafından dünyanın en büyük batık uçağına dalış yapılan yerde Kuşadası'nda bulunmakta. Aydın'ı adım adım gezerek belgesel görüntülerle tarihe not düştük Kuşadası'nın bit birinden önemli tarih fotoğraflarının da belgesel görüntülerini çektik. Keşke Aydın'da. Demokrasi tarihi ve Adnan Menderes Müzesi de kurulabilmiş olsaydı

AYDIN’DA ZEYTİN MÜZESİ

Kuşadası Davutlar beldesindeki zeytin tarihi müzesini gezerek Devri Alem belgesel çekimleri gerçekleştirdik.

Kuran'ı Kerim'de Yüce Allah (cc) zeytin ve incirdeki esrara yemin eder. Aydın incir ve zeytinleri ile tanınıyor. Öyle ki Aydın'da bir söz var: “Dağlarından bal, ovasından yağ akar.” denmekte

Özel bir müze olan zeytin tarihi müzesinde binlerce yıllık zeytinle ilgili bilgi verilmekte, orijinal belgelerle zeytin yağının hikayesi anlatılmakta. Müzede Osmanlı'da ilk zeytin yağı fabrikasının orijinal makinalarımda sergilenmekte.

Türkiye'de zeytinle ilgili ilk 7 özel müzeden birisi olan zeytin tarihi müzesinde eski usul sistemle elde edilen zeytin yağıda satılmakta. Kuşadası ve Didim'e gidenlere tavsiyem Davutlar beldesindeki zeytin müzesini mutlaka gezmesini tavsiye ederim. Şimdi sizleri Kuşadası ile ilgililerle baş başa bırakıyorum.

KUŞADASI TARİHÇESİ

Kuşadası'nın ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmemekte ise de, Efes'e bağlı Neopolis ismi ile İyonlar tarafından kurulduğu sanılmaktadır. Kuşadası'nın adını verdiği Kuşadası Körfezi ve yakın çevresi, sanat ve kültür merkezleri olarak bilinmektedir ve ilk çağlardan beri birçok farklı medeniyeti barındırmıştır. Kuşadası, antik çağlarda Anadolu'nun Akdeniz'e açılan başlıca limanlarından biri idi. O devirde Neopolis adı ile anılıyordu. MÖ 7.yy.da başkentleri Sardes olan Lidyalılar yöreye hâkim olmuşlardır.

MÖ 2. yy.da Romalılar yöreye egemen oldular. Hristiyanlığın ilk yıllarında, Meryem Ana'nın ve havarilerinden St. Jean'ın Efes'e gelip yerleşmesiyle burası bir dini merkez haline gelir. Miletus da Hristyanlık çağında Piskoposluk merkezidir. Bizans Çağında "Ania" adı ile anılır. Kuşadası, ortaçağda korsanlar tarafından kullanılan bir liman olmuştur. 15.yy.da, Venedikliler ve Cenevizliler zamanında şehir "Scala Nuova" adını alır.

SELÇUKLU DÖNEMİ

1086'da I. Süleyman Şah'ın bölgeyi Selçuklu Devleti'ne katmasıyla Türk egemenliği başlar. Bölge, bu devirde kervan yollarının Ege'ye açılan bir ihraç kapısı olmuştur. Ancak Selçuklu Devleti'nin egemenliği 1. Haçlı Seferleri nedeniyle kısa sürdü ve yeniden Bizans'ın eline geçti. 1280'lerin sonunda Menteşeoğulları,1397-1402 arasında Osmanlıların egemenliğine girdi. 1402-1425 arası
yeniden Aydınoğulları'nın eline geçtiyse de 1425'te Osmanlılar bölgeyi kesinlikle ele geçirir.

OSMANLI DÖNEMİ

Kuşadası, 1413 yılında 1.Mehmet (Çelebi) tarafından Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine katılmıştır. Bu tarihten sonra, şehir tamamen Türklerin elinde kalmış ve Türklerin yaptığı eserlerle dolmaya başlamıştır. Bunlardan bugünkü Kervansaray ve Kuşadası'nı çeviren surlar, Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Küçükada,(Güvercinada) Bizanslılar için önemli bir askeri üs görevini yapan önemli bir yerdi,1834 yılında büyük bir yenilenme görmüş ve ünlü kalesi yapılmıştır. "Kuşadası" adı bu kaleden gelmektedir.

1893 yılı Osmanlı nüfus sayımına göre Kuşadası'nda yaşayan kişi sayısı 15.047 kişidir. Bunların çoğunluğu (%58,6) Türklerden oluşmaktadır (8.822 kişi). Kuşadası'ndaki Rum nüfusu ise 6.121 kişidir (%40,7).

Kuşadası, Kurtuluş Savaşı'nda 1919-1921 yılları arasında İtalya'nın, onların çekilmesiyle Yunanistan'ın işgaline girdi ve 7 Eylül 1922'de düşman işgalinden kurtuldu.