A’dan Z’ye Rengârenk: “Sinema ve TV’de Renk”

Uğur Tatar

ugurtatar@yaani.com

30 Mayıs 2023, 15:35

Çoğu zaman film çekmeyi öğrenmenin en iyi yolunun “film çekmek” olduğu söylenir. Ama hiçbir şey bilmeden, elinize kamerayı alıp kendinizi köyün delisi gibi meydana atmanızın pek parlak sonuçlar vermeyeceği de ortadadır. Bana kalırsa bir sanatı öğrenmenin en iyi yolu, bir ustanın rahle tedrisinden geçmektir. Sadece “yaratıcı” yönüyle değil teknik kısmıyla da öne çıkan sinema sanatının, usta-çırak ilişkisinden mahrum olduğunu düşünmek ise doğru olmayacaktır. Elbette ki herkesin bir ustaya “çırak” olma ayrıcalığına sahip olması mümkün değildir. İşte bu noktada da bir usta kadar etkili ve öğretici bir aracın, yani kitapların önemi ortaya çıkar. Takdir edersiniz ki derdi olan ve iyi yazılmış her kitap, sadece bir kitap değil aynı zamanda bir öğretmendir… Levent Öztürk’ün yazdığı “Sinema ve TV’de Renk”, daha önce ülkemizde yapılmamış kıymetli bir iş olmasının yanı sıra, sadece renkçi adaylarına değil sinemaya ilgi duyan, sinema sektöründe çalışmak isteyen ve hatta bu sektörde çalışan insanlara rehber olacak, tabiri caizse “usta” gibi bir kitap.

Sinemada Renk Üzerine

Levent Öztürk’ün “Sinema ve TV’de Renk” kitabından önce, ülkemizde sinemada renk konusunda yazılmış tek kitap Mustafa Sözen’in 2003 yılında basılan “Sinemada Renk” kitabıydı. Ama bu kitap, ilk bölümünde rengin yapısı, doğası ve işlevleri üzerine bilgiler verse de geri kalan kısmında renklerin sembolik anlamlarını, insan psikolojisi üzerindeki etkilerini ve estetik anlamda sinemada kullanımlarını mercek altına alıyordu. Bu bağlamda baktığımızda “Sinema ve TV’de Renk” için ülkemizde alanında yazılmış ilk ve tek kitap diyebiliriz. Zira Öztürk’ün kitabı, rengin doğası ile ilgili bilgiler verse de sinemada renk konusuna “teknik” bir gözle bakıyor. Sizi mesleğin terminolojisine aşina kılan zengin bir sözlük vazifesi görmekle kalmıyor, renk düzenleme konusunda Türkçe olarak ulaşamayacağınız neredeyse tüm bilgileri de bünyesinde barındırıyor. Yıllardır bu sektörlerde çalışan Öztürk’ün bilgi birikimini her bir terimde görmeniz mümkün. Bunu size sadece bir açıklama sunmakla kalmamasından rahatlıkla anlıyorsunuz. Kendisi zaten anlaşılır bir dille kaleme aldığı açıklamaları, hem daha kolay bir şekilde zihnimize kazımamızı sağlayacak örneklerle besliyor hem de ancak sinema atölyelerinde, setlerde, kurgu ve renk masalarında öğrenebileceğimiz bilgiler ile geliştiriyor. Üstelik her bir terimin türkçe karşılığını da karşısına eklemeyi ihmal etmiyor.

Sinemada renk kullanımının anlam yaratmak, seyirciyi yönlendirmek, atmosferi güçlendirmek gibi bir sürü sebebi olabilir. Ama rengin kullanım sebeplerinden biri de görüntü estetiğine inkâr edilemez katkısıdır. Bu pekâlâ kitaplar için de geçerlidir. Renk üzerine yazılmış bir kitabın renklerden muaf olması içerik anlamında ondan bir şey götürmez ama görsel anlamda gücünü zayıflatacağı da muhakkaktır. Bunun farkında olan Levent Öztürk kitaptaki terimleri, Türkçe karşılıklarını ve bölüm sayfalarını bilinçli tercih edilmiş renklerle tanımlarken, kitabın içini de rengârenk fotoğraf ve şekiller ile beziyor. Bilgilerin kalıcılığına yaptığı katkı konusunda bir avantaj olan bu özellik, okurun dikkatini geç kaybetmesini sağlaması yönünden de artı bir durum olarak değerlendirilebilir. Ama kitabın sadece renkleri kullanma konusunda değil; aranılan bilgiye hızlı ulaşım sağlayan, kolay okunan, göz yormayan ve metin ile görsel dengesini iyi ayarlayan yapısıyla sayfa düzeni konusunda da oldukça başarılı olduğunun altını çizmemiz gerekiyor.

Sinemaseverlerin Kitaplığında Olması Gereken Bir Kitap

Bu kitabın spesifik olarak “renk” konusunu masaya yatırması ve özellikle renkçi adaylarını düşünerek yazılması sizi yanılgıya düşürmesin. Sinema ile bir şekilde bağı olan herkesin kitaplığında olması gereken bir kitap bu. Başından sonuna doğru sırayla da okuyabilirsiniz, konuyla ilgili merak ettiğiniz bir terim olunca da başvurabilirsiniz. Hâsılı her iki şekilde de okuyucunun ufkunu açan bir okuma deneyimi sunan “Sinema ve TV’de Renk”, yapım öncesi ve sonrasında görüntüye etki eden teknik hususlarla ilgili ihtiyacınız olan temeli inşa edecek benzersiz bir çabanın ürünü.