Sarıkamış bozgunundan Harşit savunmasına

İsmail Kahraman

belgeselciismail@gmail.com

06 Ocak 2016, 09:38

22 Aralık’ta Sarıkamış harekâtının 101. yıl dönümü etkinlikleri başladı. Birinci cihan harbinin Kafkas Cephesi’nin Sarıkamış bozgunundan sonra son savunma hattı Harşit vadisidir. Sarıkamış Cephesi’nin bozulmasından sonra Rus orduları Doğudan Erzincan ve Kuzeyden Doğu Karadeniz bölgesini işgal ederek Harşit Vadisi ve Tirebolu’ya kadar gelmişlerdir. Tirebolu’dan Gümüşhane’ye kadar Harşit vadisinde 16 aya yakın bir mücadele olmuş ve çok ciddi çarpışmalar yaşanmış. Harşit Savunmasının karargâh merkezi Espiye Arpacık köyüdür. Doğu Karadeniz Bölgesi’nin vilayet merkezi olan Trabzon işgal edildiği için vilayet merkezi Ordu’ya taşınmıştır.

40 yıldır dünyanın birçok yerinde araştırmalar yaparak kültür ve medeniyet tarihimizi araştıran bir gazeteci ve belgeselci olarak 10 yıldır Sarıkamış’dan Harşit vadisine kadar araştırmalar yaparak birçok bilgi ve doküman topladık. Rusya, Azerbaycan ve Sibirya’daki esir kamplarında çekimler yaptık.

SARIKAMIŞ ŞEHİTLERİNE VEFA

22 Aralık 1914’te başlayıp 5 ocak 1915’te sona eren ve 90 bin askerin şehit olduğu on binlerce askerin Sibirya esir kamplarına düştüğü Sarıkamış şehitleri ile ilgili tüm okurlarımızı Kur’an hatmi okumaya ve Fatiha ile şehitlerimizi anmaya davet ediyoruz. Sarıkamış Şehitleri ile ilgili ilk ve en kapsamlı belgeseli, 2003 yılında Devri Alem Belgesel TV programı hazırladı. 2013 yılında da Sibirya bölgesine giderek Rusya’daki esir kampları ile ilgili araştırmalar yapmıştım.

Artvin, Rize, Trabzon bölgesindeki işgal yerlerinden kaçan sivil halk (Kadın, Çocuk ve yaşlılar) öncelikle Giresun ve ilçelerine sığınmış. Giresun halkı savaştan kaçan sivil halk ve muhacirlere kucak açmış. Giresun halkı bir taraftan Rusları Harşit’de durdurmaya çalışırken diğer taraftan muhacirlere sahip çıkıp onların açlık ve soğuktan ölmelerini önlemişlerdir.

Harşit Vadisi ile ilgili çok ciddi çalışmalar yapılmalı. Kitap ve belgeseller çekilerek bu vadiyi gelecek kuşaklara aktararak kültür ve tarih bilincini oluşturmalıyız. Bu konuda Giresun Valiliği öncülüğünde bölgede araştırmalar yapılmalı.

KARADENİZİN ÇANAKKALESİ HARŞİT SAVUNMASI ŞEHİTLERİNE VEFASIZLIK

1916-1918 yıllarında askerlerimiz birçok cephede olduğu gibi Karadeniz’de destanlar yazmış, namert düşmana geçit verilmemiştir. Birinci dünya harbinde açlık, yokluk, salgın hastalığın bir sel gibi çiğneyip geçtiği Doğu Karadeniz’de önemli savaşlar yapılmış. Sarıkamış bozgunundan sonra Rus ordusu ancak Harşit’de durdurulmuş ve 16 aya yakın Harşit vadisini savunarak Rus ordusu Harşit’i geçememiştir.

Harşit cephesindeki şehitlikler bugüne kadar araştırılmamış. Şehitlikler yok olmuş, Harşit cephesi şehitlerine bir anıt mezar bile yapılamamıştır. Harşit savunmasının canlı şahidi siperler her geçen gün yok oluyor. Başbakanlık Devlet arşivleri ve Askeri Tarih Arşivlerinde Harşit savunması ile ilgili arşiv belgeleri tasnif bile edilememiştir.

İlgili Devlet yetkilileri tarafından bölgede ciddi araştırmalar yapılmalı. Harşit şehitleri için bölgeye bir şehitler anıtı dikilip siperler koruma altına alınmalı Arşiv belgeleri tasnif edilip kamuoyuna açıklanmalı. Harşit şehitlerine vefa borcumuzu ödemek ve kara denizin Çanakkale cephesi mesabesinde olan Harşit savunması siperlerin korunması için Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan, TBMM Başkanı Sayın İsmail Kahraman, Başbakan Sayın Ahmet Davutoğlu, Genel Kurmay Başkanı Sayın Orgeneral Hulisi Akar başta olmak üzere, mülki, askeri ve idari devlet yetkililerinin bölgeye ilgisini çekip Harşit vadisinde araştırma ve inceleme yapması için kampanya başlatılmalı.

SARIKAMIŞ ŞEHİTLERİ ANILDI

Geçtiğimiz günlerde Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından düzenlenen Sarıkamış Şehitleri anma programını takip ettim. Sarıkamış’ın bittiği yer Harşit savunmasıdır. Konuyla ilgili olarak detaylı bir araştırma yaparak, o günlerde yaşananlar gelecek nesillere aktarılmalıdır. Bu yıl düzenlenen anma programı ile ilgili gazetelerde yer alan haberlerin özetini sizlerle paylaşıyorum.

Allahuekber Dağları'nda şehit olan 90 bin asker, Gençlik ve Spor Bakanı Akif Çağatay Kılıç'ın da katılımıyla sıfırın altında 20 derece hava sıcaklığına rağmen Türkiye'nin dört bir yanından gelen binlerce kişinin katıldığı yürüyüşle anıldı. Gençlik ve Spor Bakanlığınca düzenlenen Sarıkamış Harekatı'nın 101. yılı anma törenleri için Türkiye'nin dört bir yanından gelen binlerce kişi Sarıkamış şehitlerini anmak için buluştu. Çocuğu, kadını, erkeği, genci, yaşlısıyla binlerce kişi, Sarıkamış Harekatı'nda şehit olan askerleri anmak için dondurucu soğuğun yaşandığı sabahın erken saatlerinde Allahuekber Şehitlik Anıtı'nda toplandı.

Tekbirler getirerek, dualar eşliğinde başlayan 8,5 kilometrelik yürüyüş, yaklaşık 2 saatte varılan Yukarı Sarıkamış Şehitliği'nde sona erdi. Yürüyüşün ardından Yukarı Sarıkamış Şehitliği'nde düzenlenen törende, Şehitler Anıtı'na çelenk sunularak, saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı okunmasının ardından dualar edildi.

Evet, geçmişimizi bilmez ve unutursak geleceği göremeyiz. Tarihimizi iyi tanımalı, anlatmalı ve gelecek nesillere ulaştırmalıyız. Şehitlerimize vefa borcumuzu bu şekilde ödeyebiliriz. Mevki, makam geçici, önemli olan kubbede hoş seda bırakmak.

Makale aynı zamanda www.medyagiresun.com adresinde yayınlanmıştır. Makaleyi buradan da okuyabilirsiniz.