Manavgat Irmağı’ndan Side Antik Kentine Su Kemerleri

İsmail Kahraman

belgeselciismail@gmail.com

10 Temmuz 2021, 10:03

Antalya ve Akdeniz bölgesinde su medeniyeti ile ilgili araştırma yapıyor, Antalya Manavgat Irmağı’ndan 3000 yıl önce Side Antik Kentine su getirilmiş tarihi su kemerleri ile ilgili belgesel çekiyoruz.

Side Antik Kenti Nerede?

Side, antik dönemde Pamfilya bölgesinin en önemli liman kentidir. Side Antik Kenti Manavgat İlçesi'nin sahil kesiminde bir yarımada üzerinde kurulmuştur. M.Ö. 8 yy’a dayanan bir tarihe sahiptir. Nar anlamına gelen “Side” ismini Luvice’den almıştır. M.Ö. 7 yy'da tüm Pamfilya bölgesi ile birlikte Lidya Krallığının egemenliğine girmiştir. Bunu Pers ve Büyük İskender egemenlikleri takip etmiştir. M.Ö. 78 yılında Romalı Konsül Publius Servilius’un bölgeyi korsanlardan temizlemesi üzerine Side de Pamfilya’nın diğer kentleri gibi Roma İmparatorluğu’na bağlanmıştır.

7 ile 11. yüz yıllarda Müslüman Arap akınları yapılmış, Emeviler ve Abbasiler bölgede hakim olmuş. Selçuklu ve Osmanlı döneminde antik kent korunmuş. Side Antik Kenti’nin en önemli özelliği, Manavgat Çayı Oyma Pınar Baraj Gölü altında kalan dünyanın en uzun yer altı ırmağı Dumanlı Kaynağının suyunun 3000 yıl önce 35 km su kanalları ile Side Antik Kentine getirilmesidir.

Bu su kanallarını Devri Alem Belgesel Programı olarak takip ediyor, çeşitli kaynaklardan derlediğimiz bilgi notunu sizlerle paylaşıyorum.

***

Side Su Kemerleri

Sadece Romalıların değil Side bölgesine hakim olmuş her medeniyetin izi olan su kemerlerinden bugün çok az bir bölüm kalmış, bu eser insanı etkiliyor.

Side Antik Kentine Manavgat (Melas) Irmağı’ndan bir mühendislik eseri olan 35 km'lik su yoluyla getirilen suyu taşımak için açık kanallar, tüneller, tonoz örgülü kanallar ve su kemerleriyle düz veya hafif meyille taşınan suyun hikayesini görmek için herkesi bu bölgelere gitmeye davet ediyorum.

Side Antik Kenti’ndeki Agora Hamamı yanında bulunan sarnıca kadar taşınan sular, buradan şehre taksim edilmektedir. Tünellerde temizlik ve havalandırma delikleri bulunmaktadır. Bunun en güzel örnekleri dikmen köyünün girişindeki olan iki katlı kemerin çevresinde bulunmaktadır.

Tarihi su kemerini takip ederek Side Antik Kentine geliyoruz. Antik Kent gerçekten muhteşem, dünyanın birçok yerinden insanlar gelip, geziyor.

Antik Kenti gezerken Kur’an-ı Kerim’de geçen “Yer yüzünü gezin eski kavimlerin geçmişinden ders alın’’ ayetini hatırlıyorum.

Side Antik Kenti Anıtsal Çeşme

Side Antik Kenti iki kuleli ana giriş kapısının karşısında yer alan ve M.S. 2. yüzyıla tarihlenen Roma eseri Anıtsal Çeşme'de (Nymphaeum) "Tarih Gün Işığına Çıkıyor Projesi" kapsamında restorasyon ve onarım çalışması yapılmaktadır. Nymphaeum Çeşmesi'nin Anadolu topraklarındaki ve Pamfilya bölgesinde bulunan en büyük antik çeşmedir. Side gezinizde halk arasında "9 Çeşme" olarak anılan bu görkemli yapıyı ziyaret etmek gerekiyor

Çeşme, su kemerleri ve sarnıçlar gerçekten görülmeye değer.

Bu kültür ve tarih gezilerini yaparken beni en çok üzen ve düşündüren 7 ile 11. yüz yıllar arasında bölgede hüküm sürmüş Emevi ve Abbasi yönetimleri ile Selçuklu ve Osmanlı dönemi ile ilgili bilgi verilmemesi…

Manavgat Irmağı ve Side Antik Kenti’ndeki gezimi tamamlarken kendisini Kocaeli Büyükşehir Genel Sekreterliğinden tanıdığım Antalya Valisi Ersin Yazıcı Bey’e çağrıda bulunarak, bu konu üzerinde özel olarak durmasını istiyorum.