Ata Memleketime ziyaret ve Sıla-i Rahim Kültürü

İsmail Kahraman

belgeselciismail@gmail.com

02 Haziran 2021, 10:24

Yılda bir kez olsun ata, dede memleketlerimizi ziyaret edip, mezarlıkta atalarımız için Fatiha okumamız gerekiyor.

Korona vebası salgını ata, dede memleketlerine ziyareti de etkiledi.

Korona vebası salgınından sonra ilk kez ata memleketim Giresun’un Espiye İlçesi Soğukpınar Beldesini ziyaret ederek, Fatiha okuyacağım.

Giresun Espiye Soğukpınar Beldesi Dikmen Mahallesi’nde 500 yıllık tarihi olan, Hasan Kandazoğlu Şehit İbrahim’in torunu olarak, atalarıma vefa borcumu ödemeye çalışıyorum.

Birinci Dünya Harbi’nde, Kafkas Cephesi’nde şehit olan Hasan Kandazoğlu İbrahim’in çok sayıda torunu bulunuyor.

Kandazoğullarının Türkistan’dan Karadeniz’e geliş tarihi ile ilgili dedelerimiz Şehit Hasan Kandazoğlu, Şehit Dedemiz İbrahim’in evlatları Ali Şaban Mustafa ve Fadime Kahraman Kandazoğulları ile ilgili daha önce yazdığım yazılardan özetlediğim bilgi notunu sizlerle paylaşmak istiyorum.

***

KANDAZOĞULLARI

KANDAZ kelimesi Türkistan’da yaşayan aşiretlerden birinin adıdır. Anlamı da cesur ve cengaverdir.

Eski Türkistan’da birçok Türkmen aşiretleri olduğu ve bunların son heceleri -ay ve -as ile biten aşiretlerin çoğunlukta olduğu bilinmektedir.

Sonu "-ay" ile biten aşiret isimleri: LAKAY, BAKAY ve ÇOKAY.

Sonu "-as" ile biten aşiret isimleri: BARLAS (anlamı gürbüz ve gelişimli), OFLAS (anlamı güzel yakışıklı), KANDAS (anlamı: cesur ve cengâver), TAHMAS (anlamı: temiz) olduğu bilinmektedir ancak bunların Anadolu’da son heceleri -az olarak değiştirilmiştir. Asılları Barlas, Oflas ve Kandas'tır.

Osmanlı Hakanı Fatih Sultan Mehmet Han’ın Pontus'u fethinden sonra, yerli Rumlar hicret ettirmeyip yerlerinde alıkoyduğu ancak Rumların azınlıkta bırakmak için Trabzon'a doğudan Türk aileleri getirip, Rumları asimile etmek istediği tarihi bir hakikattir.

Nitekim Fatih'in emri ile ilk etapta doğudan daha evvel Anadolu’ya göç etmiş, Türkmen boylarından 4000 çadır (yani 4000 aileyi) Horasan'dan getirilip Trabzon’un yakın civarına yani hemen surların dışına yerleştirilmiş ancak, bu gelen Türkmenler yeterli görülmediği için sonradan 2. etap olarak Kafkaslarda ve Hazar Denizi kıyılarında yerleşik bulunan birçok Türkmen boylarını Trabzon'a getirip, buranın uzak civarına yerleştirmiştir.

İşte bu 2. etapta getirilen Türkmen boylarından birisi de bizim atalarımız olan Oğuz soyunun kollarına mensup (edindiğimiz bilgilere göre Alışar, Güney, Çarıklı ve Çepni Boyları) Kandaz-Kandas aşiretlerden 5 kalabalık aile de gelip bugün Beşikdüzü, Ağasar, Ziva ve Kürtün bölgelerini içeren ve adı Fatih Sultan Mehmet Han tarafından verilen Iğnesil bölgesinin muhtelif köylerine yerleşmişlerdir. Görele - Ziva bölgesine yerleşen ve bir Ziva'yı ayıran Kızılot Tepesinin doğusundaki bölgede bizim Dedemiz Osman Bey (Zıva Beldesine yerleşen dedemiz Osman Bey ve takip eden ahvadı bu bölgede yaklaşık 200-250 yıl kadar yaşayıp dağıldıktan sonra 200-220 yıl önce vukua gelen ve bölgeyi kırıp geçiren veba salgını yüzünden Zıva'yı terk edip Trabzon, Beşikdüzü ve Vakfıkebir'e yerleşmişlerdir.)

Sürmene ilçesine ve köylerine Malkoç Bey,

Zigana geçidindeki Zigana köyüne 3. kardeş,

Şebinkarahisar da bulunan Alişar köyüne 4. kardeş,

Mesudiye'nin Beyağaç köyüne 5. kardeş yerleşmiştir.

Bugün Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde çoğunluğu KANDAZ ve KANDAZOĞLU soyadlı ve bir kısmı da değişik soyadlı olarak yaşamaktadır.

Zigana köyüne yerleştirilen KANDAZOĞLU ailesi, Osmanlı'nın uç beyi olarak Trabzon'un acem baskınını önlemek görevi ile görevlendirilmiş ve daha sonraları Acem tehlikesi geçip Osmanlı'nın deniz hakimiyetinde oluşunca Karadeniz kıyısında yerlere ezcümle Trabzon’un Kireçhane Köyünde ve Trabzon'un Değirmendere mevkiine inmişler. Zigana köyünde kalanlar Kandaz soyadını muhafaza etmişler. Kireçhane köyündekiler de aynı soyadını almışlar. Değirmendere'dekiler ise Kantekin soyadını taşımaktadırlar.

Sürmene ve köylerine yerleşen Malkoç Bey'in ahvadı ise şehir merkezlerinde oturan, genellikle Malkoç soyadını yani ilk dedelerinin adını soyadı olarak almışlar. Köydekiler ise KANDAZ adını soyadı olarak kullanmaktadırlar.

Görele'ye yerleşen Osman Bey'in ahvadı ise kısmen Kandaz ve Kandazoğlu soyadını kullanmaktadırlar. Kandazoğlu soyadı ile Kalafatoğlu, Toksöz, Özbey, Tuncer ve GÜVEN, Espiye'ye nakledenler Kahraman, Kara gibi soyadlarını almışlardır.

Şebinkarahisar'ın Kestanelik Mahallesi’ndeki Kandazlar, önce kısmen Kandaz, kısmen de Altınkum soyadını almışlardır.

Mesudiye'nin Beyağaç Köyü’ndeki Kandazlar, Kandaz kökenli olduklarını bilmelerine rağmen soyadı kanununun yürürlüğe girdiği tarihteki arzusu ile Özmen soyadını almışlardır.

Zigana köyünden eski Uğurluköy yeni Kürtün ilçesindeki Kandazlar’ında soyadı Kanat'tır.

KANDAZ Ailesinin Başlıca Özellikleri: Cesur, dürüst, haksızlığa tahammül etmeyen başına buyruk olmayı yeğleyen bağımlı işlerle başıboş olmayan, üretici ve giriştikleri işlerde hep başa güreşen ve kısa sürede baş olan bir karaktere sahiptirler.

KANDAZOĞULLARI'NIN BULUNDUĞU BÖLGELER

Kandazoğulları bugün değişik soyadları almalarına rağmen Orta Asya'dan gelip yerleştikleri bölge Şalpazarı'nın Düzköy ve Doruk Kiriş, Torul Köstere veya Görele Ağasar bölgelerinden, Türkiye'nin çeşitli bölgelerine yayılmışlardır. Çalışmalarım bu yönde olacaktır.