2348 yıl öncesinin bir Çanakkale rotası

15 Ağustos 2014, 15:50

Bu hafta sonu Biga'da Okçuluk Müsabakaları var... Bu etkinlik Kaymakam Fatih Genel'in girişimleriyle gelenekselleşme yolunda... Cüneyt Arkın da geliyor... Ama daha önemlisi bu etkinliğin düzenlendiği yer... İlk kez birisi tarihi Granikos Savaş alanını, Çanakkale'nin böyle bir değerini hatırladı ve burada bir etkinlik düzenledi. Biga Kaymakamı Fatih Genel'in başlattığı Okçuluk Müsabakaları'nın bu yıldan itibaren tarihe geçecek önemi buradadır.

Sizlere; Doç. Dr. Reyhan Körpe’nin çalışmalarından yararlanarak, Büyük İskender'in Dünya tarihini değiştiren üç savaştan biri olan Granikos Savaşı için Çanakkale'de izlediği rotayı özetlemek istiyorum. Bu rota ve Granikos savaş alanı Çanakkale için değeri bilinmeyen tarihi ve turistik hazinedir.

İskender’in ordusu 32.000 piyade ve 5.000 süvariden oluşuyordu. Anadolu’daki ilave birliklerle 50.000 kişiydi ve Yunanistan’da bugüne kadar en büyük orduydu.

Ordu, M.Ö. 334 yılının Mayıs ayında Sestos'tan (Eceabat'a 4 km uzaklıkta, Yalova köyü) karşıya geçip Abidos (Nara Burnu'nun biraz doğusunda yer alan antik kent) kıyılarına geçmeye başladı. Ordu ne Sestos'ta ne de Abidos'ta bir direniş görmedi. Bugün tarihsel kalıntı olmayan bu iki antik kent Boğaz’ın en dar yeridir. Adı Homeros’un İlyada destanında da geçen bu kentler için kazı vs. yapılmamıştır.

Büyük İskender ise koca ordunun Çanakkale Boğazı’nı aşması zaman aldığı için (160 gemiyle geçildi) yarımadanın en ucundaki Elaeus antik kentine (Şehitler Abidesi ile Morto Koyu arasında bir antik kent) gitti. Buradaki Protesilaos mezarında kurbanlar kesti, savaşı kazanması için dua etti.

Karşıya geçti, yaptığı ilk iş Homeros'tan aldığı esinle Troya’ya gitmekti. Athena Mabedi’ni ziyaret etti, savaş için Athena’nın onayını aldı, Akhilleus'un mezarına çelenk koydu.

Arisbe Ovası’nda ordusuyla buluştu. Arisbe'de (Özbek Ovası, antik kent ise Musaköy ile Yapıldak arasında) kamp yapan ordu sonra doğuya hareket etti ve kıyı boyunca ilerleyip Perkote kentinin (Umur bey yakınlarındaki Gökköy’ün yakınları, Troas bölgesinin en eski kentlerinden biri olarak İliada'da da ismi geçmektedir) yakınından geçip Lampsakos'a (Lapseki) geldi.

Lampsakos'a uğramadı. Kolonai’den (Arabakonağı köyü) ve Hermatos (Eskibalıklı köyü) üzerinden Granikos ırmağına (Karabiga, Kocabaş Çayı) ulaştı. Granikos, o dönem stratejik olarak o kadar önemliydi ki; Asya'nın Kapısı deniliyordu.

Buraya sözünü ettiğimiz antik kentlerin hiçbiri gün yüzüne çıkmamıştır. Belki iki-üç lahit, üç-beş çanak, çömlek, o kadar... Örneğin Lampsakos çok önemli bir antik liman kentidir. Tüm antik kaynaklarda adı geçer ama bugün antik kentin nerede olduğu bile bilinmemektedir. Kimi uzmanlar, antik kentin bugünkü Lapseki'nin arkasındaki tepede olduğunu iddia eder.

Dönelim savaşa… Bu arada Pers kuvvetleri ise Arisbe'nin yaklaşık 100 km doğusundaki Daskyleion (Manyas) yakınlarındaki Zeleia'da (Gönen, Sarıköy) toplanmışlardı. 22 yaşındaki Büyük İskender, yaşlı komutanının itirazına rağmen, saldırıyı gece yaptı ve savaşı kazandı. Bu zafer ona Anadolu’nun kapılarını tamamen açtı. Ve daha sonra ilerleyerek, Anadolu, Mezopotamya, Mısır ve Asya'yı da fethetti.

İşte Büyük İskender'in Çanakkale rotası bu... Kabaca: Nara Burnu, Özbek Ovası, Musaköy, Gökköy, Lapseki, Arabakonağı, Eskibalıklı, Karabiga... 100 kilometreden biraz fazla olan bu rotada bir antik yürüyüş yolu yapsak, tarihi bilgiler versek, maketler vs. ile savaşı, ordunun ilerleyişini canlandırsak, Granikos savaş alanını turizm büroları, savaşı canlandıran maketler, hediyelik eşyacılar, kafe, restoranlar ile adam etsek fena mı olur?